W poniedziałek w Sztokholmie Komitet Noblowski ogłosił, że tegorocznymi laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny lub fizjologii zostali amerykańscy biolodzy Victor Ambros i Gary Ruvkun. Doceniono ich za "odkrycie mikroRNA i jego roli w regulacji aktywności genów po transkrypcji".

“To Nagroda Nobla za badania podstawowe, w których badacze wykorzystując prosty, zwierzęcy model genetyczny wolno żyjącego robaka C. elegans odkryli nieopisany wcześniej mechanizm, pokazujący, w jaki sposób można regulować działanie genu” - opisał prof. Andrzej Dziembowski.

Podkreślił, że choć nagrodzenie akurat tych laureatów nie było bardzo spodziewane, to nagrodzono “niewątpliwie bardzo ważne odkrycie”.

“Spowodowało ono rozwój ogromnej dziedziny badań nad możliwościami regulacji działania genów właśnie poprzez mikroRNA. Wiele osób zaczęło później ten obszar badać” - powiedział PAP prof. Dziembowski.

Zwrócił uwagę, że to też dobra informacja dla innych badaczy zajmujących się RNA, bo ubiegłoroczny Nobel również dotyczył tej dziedziny (przyznano go twórcom technologii mRNA, która stała się podstawą opracowania skutecznych szczepionek przeciwko COVID-19).

“Kolejny Nobel, rok po roku dla badaczy RNA, dotyczący mechanizmów regulacji, które w przyszłości mogą prowadzić do opracowania leków i terapii pokazuje, jak bardzo nasza dziedzina rozwijała się w ostatnich latach. To również dobra wiadomość dla wielu Polaków, z których wielu bada RNA” - podkreślił badacz.

Zaznaczył, że badania Victora Ambrosa i Gary’ego Ruvkuna to były "absolutnie badania podstawowe", które wynikały "całkowicie z ciekawości naukowej". "Późniejsze aplikacje, które zmieniają rzeczywistość zawsze wynikają z badań podstawowych. To dobry przykład, który pokazuje, że Nagrody Nobla dotyczą fundamentalnych badań" - zaznaczył prof. Dziembowski.

Odkrycie mechanizmu regulacji genów za pośrednictwem mikroRNA jest obecnie pomocne w zrozumieniu rozwoju takich chorób, jak nowotwory, cukrzyca, choroby autoagresywne.

Badacze odkryli cząsteczki RNA, nazwane później mikroRNA, które same nie kodują białek, ale obniżają ich ekspresję wiążąc się z kodującymi białka cząsteczkami mRNA. "To było bardzo nieoczekiwane odkrycie genetyczne. Dotąd zazwyczaj genetyka szukała mutacji, które wpływają na funkcjonowanie białek. Odkrycie, że gen, który jest bardzo krótki i sam nie koduje żadnego białka, może mieć taki wpływ na regulację ekspresji genów było bardzo niespodziewane" - opisał badacz z IIMCB.

Potem okazało się - opisał - że mikroRNA występuje właściwie we wszystkich organizmach eukariotycznych, u ludzi, roślin. MikroRNA wpływa na wiele ważnych biologicznych procesów. Jedno z nich odgrywa ważną rolę w fizjologii ludzi i innych ssaków, gdzie uczestniczy w różnicowaniu komórek nowotworowych. "W związku z tym opracowuje się różne pomysły terapeutyczne, które mają się opierać na zastosowaniu takiego mikroRNA, co ma osłabić podziały komórek nowotworowych" - stwierdził. (PAP)

Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska-Wujec

ekr/ bar/ jpn/