Minister nauki podkreślał, że kluczową sprawą - oprócz zwiększania nakładów na badania i rozwój - jest dziś promowanie efektów pracy naukowców i instytucji naukowych i badawczych. "Chcemy, by środowisko przedstawiało propozycje, jak wyniki tych badań promować i komercjalizować. Bo hasło 'Nauka dla Społeczeństwa' jest bardzo istotne. Nie wszyscy w Polsce zdają sobie sprawę, co nasi naukowcy robią, co się dzieje na uczelniach i w instytutach badawczych. Później nawet minister ma problem, kiedy chce przekonywać decydentów, by zwiększyć nakłady na badania, rozwój, na nowe technologie" - uzasadniał.

Wśród wyzwań stojących przed polską nauka Dariusz Wieczorek wymienił m.in. sztuczną inteligencję, kwestie związane z obronnością, dotyczące medycyny i biotechnologii. Zapewnił wsparcie resortu dla działań w tym zakresie.

"Co do systemu - i systemu ocen (pracy naukowej i badawczej - przyp. red.) - będziemy dyskutować" - zapowiedział szef resortu nauki. Przypomniał, że trwają prace nad nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym. W czerwcu kończą się prekonsultacje - spotkania z przedstawicielami środowiska. Projekt ustawy zostanie poddany również tradycyjnym konsultacjom.

Minister zwrócił też uwagę na potrzebę stworzenia centralnej bazy informacji o tym, czym zajmują się instytuty badawcze, Polska Akademia Nauk, Centrum Łukasiewicz, uczelnie. "Musimy się zastanowić się nad stworzeniem jednej bazy, która będzie pokazywała całe spektrum tych możliwości, bo nie mamy się czego wstydzić i mamy ogromny potencjał" - powiedział.

Jeszcze w czwartek Wieczorek informował, że Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zachęca uczelnie do konsolidacji, m.in. po to, by uniknąć skutków niżu demograficznego. Decyzja należy do uczelni, resort planuje zachętę finansową - zwiększenie subwencji o 10 proc.

Podczas niedzielnego wystąpienia na kongresie "Nauka dla Społeczeństwa" minister poinformował o wniosku Polskiej Akademii Nauk, by "podobnie, jak uczelnie, tam, gdzie będzie taka możliwość, (...) w przypadku decyzji o łączeniu instytutów również zwiększać subwencje".

"Uważamy, że ten sam mechanizm, który (będzie - przyp. red.) w przypadku uczelni, powinien być wprowadzony również w przypadku instytutów" - mówił. Minister zastrzegł, że decyzja o łączeniu się będzie należała wyłącznie do samych zainteresowanych. Rolą MNiSW "jest tylko tworzenie tych mechanizmów", które to umożliwią i będą stymulowały.

Podczas niedzielnej uroczystości przyznano też nagrody Perspektywy Nauki. Nagrodę "za całokształt pracy nad geometryczną teorią grup i pierścieni grupowych" otrzymał prof. Dawid Kielak z Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Oksfordzkiego. Jego naukowe zainteresowania to geometryczna teoria grup i pierścieni grupowych. "Stworzone przez niego twierdzenie zostało uznane za najważniejsze w skali ostatnich pięciu lat w dziedzinie topologii geometrycznej i algebraicznej. To pozwala na rozpoznanie przestrzeni, które - po drobnych modyfikacjach - zachowują się tak, jak czasoprzestrzeń w teorii względności Alberta Einsteina" - uzasadniono podczas wręczania nagród.

"Za całokształt pracy nad zastosowaniem AI w badaniach słuchu i mowy" nagrodzono z kolei Andrzeja Czyżewskiego - profesora Politechniki Gdańskiej, twórcę Katedry Systemów Multimediach i jej wieloletniego kierownika, autora wdrożeń z zakresu zastosowań inżynierii dźwięku i obrazu w medycynie. Naukowiec ten łączy pracę badawczą z działalnością wdrożeniową.

Kolejną nagrodę odebrał inż. Maciej Wysocki - manager, elektronik, uczestnik wielu projektów naukowych, związany z branżą medyczną i hardware. jest on jednym z twórców startupu BioCam, który - jak podkreślono na kongresie - zrewolucjonizował badanie endoskopowe, umożliwiając przeprowadzenie bezinwazyjnego monitoringu oraz diagnostyki układu pokarmowego za pomocą smart-pigułki, napędzanej sztuczną inteligencją. Nagrodę przyznano "za stworzenie zdalnego, bezkontaktowego systemu diagnostyki układu pokarmowego za pomocą endoskopii kapsułkowej".

Prof. Małgorzata Hawrow-Paw z Katedry Inżynierii Odnawialnych Źródeł Energii z Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z zespołem "dokonała rewolucyjnego odkrycia w dziedzinie OZE. Jest twórczynią pierwszego w Europie i jednego z nielicznych na świecie automatycznych bioreaktorów do hodowli alg. Mikroalgi, hodowane w tych specjalnych warunkach, mogą podwoić swoją masę w ciągu doby, co otwiera ogromne perspektywy w produkcji biomasy" - podkreślono podczas kongresu. Nagrodę przyznano jej "za odkrycie nowego, odnawialnego źródła energii poprzez wykorzystanie mikroalg do produkcji paliwa".

Nagrodę Perspektywy Nauki przyznano też ministrowi nauki prof. Dariuszowi Wieczorkowi. "Pan minister od samego początku, spotykając się z przedstawicielami różnych środowisk naukowych, słuchał, starał się nam podpowiadać, inspirować i wspierać. To wsparcie może mieć rózny wymiar, ale to jest pierwsza sytuacja, że w ministerstwie powstał Departament Promocji Nauki. Jest część administracji dedykowana nam, naukowcom. Liczymy, że skorzystają z tego wszyscy ci, którzy są tu, i ci, którzy są w innych środowiskach naukowych, w innych zespołach, ale w jednym środowisku naukowym w Polsce" - mówił prof. Henryk Skarżyński, szef Rady Głównej Instytutów Badawczych, dyrektor Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu.

"Będziemy robić wszystko, żeby wspierać badania, żeby zwiększać środki na promocję nauki - zadeklarował minister, odbierając nagrodę. - "Mamy wspaniałą kadrę, wspaniały sprzęt, laboratoria. Trzeba to wykorzystywać, aby stwarzać możliwości dla wszystkich naukowców, w tym - młodych - aby mogli te badania prowadzić".

Drugą edycję Kongresu "Nauka dla Społeczeństwa" zorganizowano dla promocji polskich naukowców i innowacyjnych osiągnieć, które wpływają na poziom życia i rozwój społeczeństwa. Serwis Nauka w Polsce jest patronem medialnym tego wydarzenia. Dwudniowe spotkanie, zorganizowane na terenie Politechniki Warszawskiej i Światowego Centrum Słuchu, potrwa jeszcze w poniedziałek. Wydarzenie jest transmitowane online na TEJ stronie.

Nauka w Polsce

Anna Ślązak

zan/