W trakcie malowania obrazu „Straż nocna” Rembrandt, jeszcze przed nałożeniem pierwszej warstwy podkładu, płótno pokrył substancją zawierająca ołów. Takiej metody nigdy dotąd nie odkryto ani u słynnego malarza, ani u jemu współczesnych.
Nowe odkrycie opisane na łamach magazynu „Science Advances” ukazuje innowacyjne podejście Rembrandta do malarstwa.
W trakcie projektu Operacja Straż Nocna – najobszerniejszego badania dzieła jednego z największych malarzy w historii, okazało się, że przy tworzeniu obrazu stosował on substancję z ołowiem, którą pokrył płótno jeszcze przed nałożeniem bogatego w kwarc glinianego podkładu.
Analiza wskazuje nawet dokładnie, że malarz nakładał tę substancję obszernymi, półkolistymi ruchami pędzla.
Odkrycia naukowcy dokonali, wykorzystując fluorescencję rentgenowską i ptychografię - fragment farby pobrany z obrazu został wysłany do badania w działającym w Hamburgu synchrotronie PETRA III. To pierwszy raz – tłumaczą eksperci – kiedy posłużono się taką właśnie metodą do badania historycznej próbki malarskiego dzieła.
Wcześniejsze badania pokazały, że w „Nocnej Straży” Rembrandt użył podłoża z kwarcowo-glinianej mieszanki.
W poprzednich obrazach stosował podwójne podłoża, składające się z pierwszej warstwy zawierającej pigmenty z czerwonej ziemi oraz drugiej – zawierającej ołów.
Jednak duży rozmiar „Nocnej Straży” mógł skłonić Rembrandta do poszukiwania tańszej, lżejszej i bardziej elastycznej alternatywy.
Innym problemem, z którym musiał się zmierzyć, było przeznaczenie płótna, które miało znaleźć się na wilgotnej, zewnętrznej ścianie wielkiego holu Kloveniersdoelen (strzelnica muszkieterów) w Amsterdamie.
Powszechna metoda przygotowywania płótna za pomocą kleju zwierzęcego mogła zwieść.
Praca na temat technik malarskich napisane przez współczesnego malarzowi Théodora de Mayerne sugerowała impregnację olejem zawierającym dużo ołowiu, jako lepsze rozwiązanie i prawdopodobnie ona była inspiracją dla holenderskiego mistrza.(PAP)
Marek Matacz
mat/ agt/
