Fosforany są głównym nośnikiem fosforu w materii kosmicznej. Niektóre z fosforanów odkrytych w meteorytach nie zostały dotąd znalezione w skałach powstałych na Ziemi, inne są obecne zarówno na Ziemi, jak i w kosmosie.

Jak poinformował Uniwersytet Śląski, należący do grupy merrillitu karwowskiit, znaleziony w okolicach jordańskiego miasta Al Qatrana, jest zarówno ziemskim, jak i meteorytowym minerałem. Współwystępuje z nikelfosfidem, znajdowanym dotąd tylko w meteorytach.

Autorami odkrycia są badacze z Uniwersytetu Śląskiego: profesorowie Evgen Galuskin i Irina Galuskina z Wydziału Nauk Przyrodniczych uczelni oraz prof. Joachim Kusz i dr Maria Książek z Wydziału Nauk Ścisłych i Technicznych. Współpracowali z nimi Yevgeny Vapnik z Uniwersytetu Ben-Guriona w Israelu oraz dr Grzegorz Zieliński z Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

W końcu października nowy minerał i jego nazwę zatwierdziła Komisja Nowych Minerałów, Nomenklatury oraz Klasyfikacji przy Międzynarodowej Asocjacji Mineralogicznej (CNMNC-IMA).

Upamiętniony w nazwie minerału prof. Łukasz Karwowski (1945–2022) był legendą Wydziału Nauk o Ziemi oraz Wydziału Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu Śląskiego. Ten wybitny geolog, mineralog i petrograf był światowej klasy badaczem meteorytów, założycielem i wieloletnim prezesem Polskiego Towarzystwa Meteorytowego.

Do jego specjalizacji należały właśnie fosforany, pośród których najbardziej typowym jest niespotykany na Ziemi merrillit. Był odkrywcą dwóch nowych minerałów fosforanowych znalezionych w meteorycie Morasko - jednym z najbardziej znanych polskich meteorytów, który zderzył się z powierzchnią Ziemi około 5–6 tys. lat temu. Składa się on w głównie z metalicznego żelaza, ale można znaleźć w nim także bogactwo fosforanów - w tym niewystępujące na Ziemi.(PAP)

Nauka w Polsce

mab/ bar/