Śląski Festiwal Nauki Katowice to jedno z największych wydarzeń popularnonaukowych w Polsce i Europie, organizowane przez uczelnie z woj. śląskiego. Uczestniczący w festiwalu naukowcy chcą m.in. tłumaczyć i pokazywać, czym współcześnie żyje nauka, jak powstaje i czym się zajmuje. Dotąd, w pięciu edycjach festiwalu (w tym wyjątkowej ubiegłorocznej, ze względu na pandemię zorganizowanej w plenerze i online), wzięło udział 500 tys. odbiorców (na miejscu i wirtualnie) i 1179 prelegentów. Zorganizowano 898 stanowisk pokazowych, 889 wykładów, 575 warsztatów i 500 wystaw. Przybyło 152 gości specjalnych.

Jak mówił podczas poniedziałkowej konferencji prasowej w Planetarium Śląskim rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Ryszard Koziołek, dotychczasowy sukces Śląskiego Festiwalu Nauki Katowice miał duże znaczenie w przyznaniu Katowicom tytułu Europejskiego Miasta Nauki 2024. „Dzisiaj zbieramy owoce, nie tylko poprzez szóstą edycję (festiwalu), która, myślę, będzie jeszcze bardziej spektakularna i jeszcze bogatsza, niż wszystkie poprzednie, ale także dlatego, że nie byłoby tytułu Europejskiego Miasta Nauki, gdyby nie Śląski Festiwal Nauki. On wykazał nam, jakimi mocami dysponujemy w mieście, jeżeli chodzi o naukę i edukację zaawansowaną, a także - co może jeszcze ważniejsze - jak mieszkańcy nią się interesują” - zaznaczył prof. Koziołek.

Wskazał także na zgodność co do wagi nauki dla rozwoju regionu u włodarzy jego miast oraz samorządu województwa. „To się stało jasne dla wszystkich m.in. dzięki Śląskiemu Festiwalowi Nauki” – podkreślił rektor Uniwersytetu Śląskiego

6. edycja imprezy, będącej jednocześnie jednym z najważniejszych wydarzeń w ramach przygotowań do pełnienia przez Katowice funkcji Europejskiego Miasta Nauki w 2024 r., rozpocznie się w sobotę 3 grudnia galą otwarcia w Planetarium Śląskim. Przez kolejne dwa dni Śląski Festiwal Nauki wypełni przestrzenie użyczonego przez katowicki samorząd: Międzynarodowego Centrum Kongresowego (niedziela będzie dniem otwartym, poniedziałek – przeznaczonym dla szkół).

W programie festiwalu znajdzie się kilkaset wydarzeń popularyzujących naukę i sztukę – wykłady, warsztaty, pokazy naukowe, wystawy, koncerty, rozmowy, debaty i spotkania z gośćmi specjalnymi, które przygotuje i poprowadzi blisko 2 tys. naukowców i popularyzatorów nauki. W sali wielofunkcyjnej katowickiego MCK zostanie zaaranżowanych sześć stref wiedzy, poświęconych: przyrodzie, naukom humanistyczno-społecznym, naukom ścisłym, medycynie i zdrowiu, technice (w nich należy spodziewać się pokazów naukowych) oraz sztuce. Główna strefa specjalna będzie poświęcona węglowi i obecnym wyzwaniom związanym z tym surowcem.

Publiczność festiwalowa będzie mogła wybierać w programach 17 scen. Będą to takie sceny jak „Nauka. To lubię”, „Czytamy naturę”, „Przynależności”, „Pulsar”, „Kieruj się na tradycję”, EXPO, „Naucz się miasta”, „Naucz się świata”, a także sceny Kopernika, przyrody, medycyny i zdrowia, nauk humanistyczno-społecznych oraz nauk ścisłych.

Na dwóch „Przystankach Nauka” będzie można porozmawiać z wybranymi gośćmi specjalnymi. Z kolei przy „Drzewie opowieści” (koncepcja zapożyczona od zaprzyjaźnionego z ŚFN Festiwalu im. Jerzego Pilcha Granatowe Góry) będzie można spotkać twórców literatury i żywy tekst: spotkania autorskie będą przeplatane lekturą tekstów czytanych przez gości specjalnych festiwalu.

Nowościami szóstej edycji ŚFN będą m.in. Strefa EXPO festiwali nauki (naukowcy i popularyzatorzy reprezentujący inne festiwale nauki z Polski i zagranicy przygotują stanowisko pokazowe, wykład lub pokaz naukowy na scenie, a publiczność wybierze najciekawsze propozycje) czy konkurs „Młodzi dla przyszłości Śląska” na projekty badawcze, służące rozwiązywaniu problemów środowiska lokalnego Katowic (niezależnie odbędą się znane z poprzednich edycji konkursy: POP Science - dla popularyzatorów nauki oraz OFF Science — przegląd garażowych wynalazków).

Nowa będzie też inicjatywa „Młodzi budują Miasto Nauki”. Pięć drużyn liczących po ośmiu licealistów ze Śląska będzie pracowało (pod merytoryczną opieką doktoranta) na rozwiązaniem problemu mieszczącego się w obrębie obszarów: klimat i środowisko, zdrowie i jakość życia, przemysły przyszłości, dziedzictwo przemysłowe i kulturowe, innowacje społeczne.

Na tegorocznym ŚFN zainaugurowany zostanie ponadto projekt Gaia Vari (Gaia to nazwa kosmicznego teleskopu Europejskiej Agencji Kosmicznej), o charakterze „citizen science”, co oznacza, że udział w nim mogą wziąć nie tylko naukowcy, ale też studenci, uczniowie, miłośnicy astronomii i wszyscy zainteresowani.

Wybrani goście specjalni 6. edycji ŚFN, to: Daniel Tammet — pisarz, wybitnie uzdolniony badacz z dolegliwościami ze spektrum autyzmu, Jon Chase — raper naukowy, Kathryn Harkup — chemiczka, badaczka trucizn i ciemnej strony nauki, Avihu Ronen — historyk, pisarz, laureat International Book Prize for Holocaust Research, Tomasz Stawiszyński — filozof, pisarz, autor książki „Reguły na czas chaosu” czy Grzegorz Kasdepke — autor literatury dziecięcej.

Gośćmi specjalnymi wydarzenia będą też m.in. Zbigniew Izdebski — seksuolog; Wojciech Jagielski — dziennikarz, reportażysta; Sylwia Chutnik — pisarka, aktywistka; Anna Dziewit-Meller — pisarka, aktywistka; Grzegorz Wrochna — prezes Polskiej Agencji Kosmicznej, Dionisios Sturis — dziennikarz, pisarz, Julia E. Wahl — psycholożka, trenerka podejścia uważności czy Mark McCaughrean – doradca ds. nauki w Europejskiej Agencji Kosmicznej .

Wybrane warsztaty dla uczestników festiwalu mają odpowiadać na pytania m.in., czy woda to paliwo nowoczesnych środków transportu oraz jak roboty widzą świat. Inne warsztaty będą poświęcone steganografii czy misji na Marsa.

Udział w festiwalu jest bezpłatny, jednak dzięki rejestracji na ŚFN uczestnicy otrzymają przed wydarzeniem informacje praktyczne i programowe. Wstęp na większość aktywności w programie jest nieograniczony, jednak wybrane wykłady, warsztaty oraz wydarzenia specjalne z uwagi na ograniczoną liczbę miejsc wymagają wcześniej rejestracji.

Głównym organizatorem jest Uniwersytet Śląski. Współpracują: miasto Katowice, Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia, Urząd Marszałkowski Woj. Śląskiego, Politechnika Śląska, Śląski Uniwersytet Medyczny, Akademia Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki, katowicka Akademia Sztuk Pięknych, Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. J. Długosza w Częstochowie, Politechnika Częstochowska, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach i Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej.

Śląski Festiwal Nauki zdobył m.in. europejską nagrodę EUPRIO Awards 2019 za najlepszy pomysł promujący wydarzenie o charakterze popularnonaukowym. W 2020 r. Śląski Festiwal Nauki Katowice był również – na zaproszenie Urzędu Marszałkowskiego – jednym z ambasadorów regionu podczas światowej wystawy Expo w Dubaj: podczas Śląskiego Regionalnego Tygodnia reprezentanci ŚFN i UŚ poprowadzili serię warsztatów dla dzieci

6. Śląski Festiwal Nauki Katowice i Expo Festiwali Nauki dofinansowano z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki. Wartość projektu to 1,96 mln zł, a dofinansowania - 900 tys. zł.

PAP - Nauka w Polsce,  Mateusz Babak

mtb/ aszw/