Główny cel tego projektu to zbieranie danych, by wypracować praktyczne wnioski do walki z chorobami cywilizacyjnymi, np. cukrzycą czy rakiem.

Z powodu pandemii COVID-19 mniej osób zgłaszało się na badania, ale udało się dotąd kompleksowo przebadać 1,2 tys. losowo wybranych mieszkańców miasta, którzy zechcieli przyjąć zaproszenie - poinformował prof. Karol Kamiński, kierownik Zakładu Medycyny Populacyjnej i Chorób Cywilizacyjnych UMB.

Dodał, że wyzwaniem było zapewnienie bezpieczeństwa epidemiologicznego badaczom i pacjentom. "To był nasz główny priorytet. W związku z tym tempo rekrutacji znacząco spadło, ale zabezpieczyliśmy bardzo daleko idące procedury, które umożliwiły badanie naszych wszystkich pacjentów i większość badań. Nie wszystkie badania mogliśmy robić, ale większość" - powiedział Kamiński.

Umożliwiło to naukowcom m.in. zbadanie częstości zachorowania na COVID-19 w populacji Białegostoku, w porównaniu do kraju czy zagranicy.

"Widzimy, że przynajmniej te pierwsze podsumowane wyniki sugerują, iż część osób przechodziła zakażenie albo skąpoobjawowo, albo nie badała się, bo część osób, które nie deklarowały dodatniego wyniku, miała przeciwciała. To ciekawe rzeczy" - podkreślił Kamiński.

"Myślę, że gdy przebadamy ok. 1,5 tys. osób będziemy mogli przedstawić pierwszą diagnozę" - powiedział PAP Kamiński. Wyjaśnił, że taka grupa zapewnia wiarygodne wyniki. "Zanim damy ostateczne (wyniki) za cztery lata, chcielibyśmy przedstawić czasowe, które powiedzą nam, w jakim stopniu jesteśmy podatni na choroby cywilizacyjne, na choroby związane ze stylem życia, co jest głównym problemem" - powiedział Kamiński.

Kilka lat temu naukowcy w pilotażu badania populacyjnego Białystok Plus przebadali ok. pół tysiąca mieszkańców miasta. Kamiński przypomniał, że we wnioskach z pilotażu wskazano to, że np. mieszkańcy miasta mają problem z otyłością, stanem zdrowia jamy ustnej, wiele osób ma stan przedcukrzycowy.

"Teraz wydaje się, że coraz więcej widzimy otyłości. I to wzrasta z roku na rok. Dosłownie w ciągu tych pięciu lat, od początku naszego projektu, widzimy tego coraz więcej, coraz więcej stanów przedcukrzycowych i to też z roku na rok wzrasta" - powiedział Kamiński, ale zaznaczył, że do wiarygodnej oceny potrzeba jeszcze trochę czasu.

Prof. Kamiński ocenia także wstępnie, że ogólnie - po pandemii - stan zdrowia mieszkańców badanych w ramach projektu Białystok Plus nie odbiega znacząco od sytuacji sprzed niej.

Wyraził przypuszczenie, że mieszkańcy miasta zadbali o swoje zdrowie np. stosując jakąś dietę, natomiast unikali wysiłku fizycznego. "Niestety aktywność fizyczna w trakcie pandemii spadła" - ocenił Kamiński. Dodał, że aktywności nie sprzyjała atmosfera poczucia zamknięcia i ograniczenia sanitarne.

Prof. Kamiński przypomniał, że prowadzone są też badania - będące elementem szerszych prac krajowych i światowych - dotyczące wpływu pandemii na zdrowie psychiczne mieszkańców. Dodał, że regionalne badania będą omawiane dopiero po publikacji wyników szerszych badań, ale już można powiedzieć, że są osoby, które na zamknięcie i ograniczenia związane z pandemią zareagowały w sposób - jak to określił - obronny.

"Nową rzeczą, którą myśmy opisali - właśnie chcemy opublikować - jest, że jedną z reakcji obronnych są różne teorie spiskowe, poszukiwanie winnych. To daje części osób poczucie większego bezpieczeństwa. Mechanizm wyrównawczy - bym powiedział, to jest dosyć ciekawe. Oczywiście mamy też część osób, która reaguje lękowo, ten lęk narasta, natomiast nie wszyscy tak reagują"- powiedział PAP profesor Kamiński. Dodał, że we wczesnej fazie pandemii więcej osób sięgało po alkohol. Zaznaczył, że pandemia to zróżnicowany proces, który miał różne fazy.

Wyniki badań mają być przedstawione do połowy 2022 r.

Na badania Białystok Plus zapraszani są mieszkańcy miasta w wieku 20-80 lat. Wykonywanych jest im ok. 30 różnych badań np. krwi, moczu, śliny, badanie jamy ustnej, wydolności oddechowej, poziomu cukru we krwi, składu masy ciała, siły uścisku dłoni, wykonywane jest echo serca, sprawdzana drożność i sztywność tętnic, zbierany dokładny wywiad.

Kamiński podał, że rezonansem przebadano ok. 600 osób, u 670 osób zrobiono różne analizy proteomiczne z krwi, u 470 osób wykonano badania zmian w genomie.

Kamiński podkreśla, że to cenna wiedza o wszystkim, co wpływa na zdrowie człowieka, której nie da się zdobyć w żaden inny sposób, a uzyskane wnioski mogą pomóc i nauce, i władzom regionu w uzyskaniu informacji o tym, co w przyszłości będzie się działo ze zdrowiem mieszkańców.

Badania pacjentów będą powtarzane za 5 lat.(PAP)

Autor: Izabela Próchnicka

kow/ mir/