Szczury posiadają zdumiewającą zdolność unikania niebezpieczeństwa. Pomaga im w tym między innymi empatia. Naukowcy z Holenderskiego Instytutu Neurobiologii w Amsterdamie wykazali (doi.org/10.1371/journal.pbio.3000524), że gryzonie współodczuwają i jest to dość interaktywny proces, pozwalający na przygotowanie się na niebezpieczeństwo zanim się ono uwidoczni.

Gdy obok siebie znajdowały się dwa szczury, a jeden z nich otrzymywał lekki wstrząs elektryczny, drugi „zarażał się” jego strachem. Reakcja obserwatora wpływała z kolei na reakcję szczura, któremu zadano ból. Gdy obserwator był mniej przerażony, strach cierpiącego gryzonia był mniejszy niż wówczas, gdy obserwator okazywał silny lęk.

W mózgu człowieka, który jest świadkiem czyjegoś cierpienia, aktywacji ulega ten sam obszar mózgu pomiędzy półkulami, który jest aktywny, gdy sam odczuwa ból. Obszar ten odpowiada za empatię. Aby sprawdzić, czy ten sam mechanizm odpowiada za reakcję szczurów, naukowcy podali gryzoniom środek zmniejszający tymczasowo aktywność tego obszaru.

Okazało się, że bez aktywności obszaru, który u ludzi odpowiada za empatię, szczury nie były wrażliwe na cierpienie innych gryzoni.

Badacze zaobserwowali ponadto, że empatia szczurów nie była uzależniona od tego, czy miały wcześniej kontakt z poszkodowanym osobnikiem. Reagowały tak samo na cierpienie szczura, którego pierwszy raz widziały, jak na cierpienie „kolegi”, z którym dzieliły klatkę przez pięć tygodni.

„Te wyniki sugerują, że obserwator przejmuje emocje innych, gdyż umożliwia mu to przygotowanie się na niebezpieczeństwo. Nie chodzi o to, by pomóc ofierze, lecz o to, by samemu nie zostać ofiarą” – komentuje Valeria Gazzola, autorka analizy.

Podczas kolejnego etapu badań porównywano reakcję szczurów-obserwatorów, które wcześniej doświadczyły elektrowstrząsów oraz tych, które nigdy ich nie doznały. Doświadczone szczury odczuwały strach na widok cierpiącego gryzonia znacznie silniej.

„Demonstruje to, że empatia nie jest wrodzonym mechanizmem, ale czymś, czego się uczymy. Szczury są pod tym względem takie same jak ludzie. Im bardziej nasze doświadczenia pokrywają się z tymi, które obserwujemy, tym większą odczuwamy empatię” – podsumowuje prowadzący badania Efe Soyman.(PAP)

koc/ agt/