Jak poinformował PAP kierujący badaniami archeologicznymi dr Tomasz Kordala, zastępca dyrektora płockiego Muzeum Mazowieckiego, z uwagi na odkrycie drugiej warstwy grobów, prace wykopaliskowe, które zgodnie z planem miały potrwać do 20 września, zostaną przedłużone.

„Badania cmentarzyska zajmą więcej czasu niż to pierwotnie zakładaliśmy. Tegoroczne prace potrwają jeszcze tydzień lub dwa. Już teraz jednak planujemy ich wznowienie i kontynuowanie w kolejnych latach, na pewno w przyszłym roku” – powiedział w poniedziałek PAP dr Kordala.

Obecne badania archeologiczne na cmentarzu średniowiecznym, odkrytym przypadkowo w 2016 r. na parkingu dawnej komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Płocku, rozpoczęły się w lipcu. Celem projektu jest m.in. ustalenie historii tego nieznanego wcześniej miejsca pochówków, w tym określenie jego zasięgu oraz liczby grobów, a także doprecyzowanie datowania obiektu.

„W trakcie prac uchwyciliśmy rzecz, której wcześniej nikt nie był świadomy, to znaczy drugi poziom grobów, starszy, znajdujący się poniżej odkrytych wcześniej. Mamy zatem dwie warstwy pochówków, co w znaczący sposób ugruntowuje tezę, że był to wczesnośredniowieczny cmentarz przykościelny, a co za tym idzie, gdzieś w pobliżu powinien znajdować się kościół z tego okresu. Na jego ślad na razie jednak nie natrafiliśmy” – powiedział dr Kordala.

Podkreślił, że w ramach aktualnie prowadzonych badań archeologicznych odnaleziono dotąd „w sumie 30 pochówków w obu odkrytych warstwach”. Przypomniał, iż wcześniej, w trakcie prac wykopaliskowych w 2016 r., odkryto 11 grobów. „Mamy więc już ustalonych ponad 40 pochówków” – zaznaczył dr Kordala. Jak wyjaśnił, wszystkie odkryte groby ułożone są rzędowo w obu warstwach, a wśród nich znajdują się m.in. pochówki dzieci, na które natrafiono w odrębnej części cmentarza.

„Mniej więcej połowa grobów posiada przedmioty wyposażenia pośmiertnego. Znaleźliśmy ostatnio kilkanaście kabłączków skroniowych, czyli charakterystycznych ozdób stroju kobiecego z epoki, a także dwa pierścionki i fragment wczesnośredniowiecznej monety, która będzie wymagała zabiegów konserwatorskich i dokładnej ekspertyzy numizmatycznej, co być może pozwoli na jej datowanie” – wyliczył dr Kordala.

Zwrócił jednocześnie uwagę na dobry stan zachowania pochówków, zwłaszcza szkieletów. „Są one zachowane prawie w komplecie. To ważne, gdyż będzie to dobra okazja do badań antropologicznych, nie tylko dotyczących płci czy wieku pogrzebanych osób, ale także ewentualnych schorzeń i przyczyn ich śmierci. Być może, w przypadku kilku wybranych pochówków, uda się też przeprowadzić rekonstrukcję rysów twarzy. Otrzymalibyśmy wtedy unikalne portrety płocczan sprzed 800 czy 900 lat” – podkreślił dr Kordala.

W latach 2015-18 na terenie dawnej komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w Płocku, gdzie od połowy lat 40. do lat 50. XX wieku znajdował się areszt śledczy UB, badania archeologiczne prowadzili pracownicy IPN. Podczas tych prac odkryto szczątki kilku osób oraz artefakty pochodzące z połowy XX wieku, wskazujące na to, że może chodzić o ofiary komunistycznych zbrodni. Wśród znalezionych wówczas przedmiotów były m.in. przybory osobiste, a także metalowy wojskowy guzik z wizerunkiem orła w koronie. W pobliżu natrafiono również na pociski i łuski z broni automatycznej.

Gdy w 2016 r. pracownicy IPN objęli badaniami archeologicznymi dawny parking Milicji Obywatelskiej, w miejscu rozebranych w tym celu garaży, nieoczekiwanie natrafiono tam na pochówki wczesnośredniowieczne, jak się okazało, z nieznanego wcześniej cmentarzyska, prawdopodobnie z XII lub XIII wieku. Cmentarz ten znajdował się wówczas poza wałem grodu, a potem również poza granicami miasta, lokowanego w 1237 r. Odkryto wówczas w sumie jedenaście pochówków oraz artefaktów, jak np. wag szalkowych czy ołowianych plomb towarów.

Płock to najstarsze miasto Mazowsza. W 1075 r. utworzono tam stolicę biskupstwa. W czasach Władysława I Hermana (ok. 1043-1102) i jego syna Bolesława III Krzywoustego (1086-1138) był stolicą Polski i ulubioną rezydencją tych władców - obaj pochowani są w krypcie tamtejszej katedry Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, wzniesionej w latach 1130-44 przez biskupa Aleksandra z Malonne. W 1180 r., przy kolegiacie św. Michała Archanioła, utworzono tam szkołę, która istnieje w tym samym miejscu do dziś - obecne Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego jest najstarszą szkołą w Polsce i jedną z najstarszych w Europie.

Historię Płocka prezentuje otwarta w 2010 r. w tamtejszym Muzeum Mazowieckim stała ekspozycja „X wieków Płocka”, gdzie oprócz zabytków, w tym z okresu wczesnego średniowiecza, można zobaczyć m.in. makietę, największy tego typu obiekt w Polsce, o powierzchni ok. 40 m kw. przedstawiający zabudowę miasta z ok. 1800 r. (PAP)

autor: Michał Budkiewicz

mb/ aszw/