Na czele centrum w Warszawie stanie tandem profesorski – Agnieszka Chacińska oraz Magda Konarska z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego (CeNT UW). Ośrodkiem w Gdańsku pokierują: Theodore Hupp z Uniwersytetu w Edynburgu i Robin Fahraeus z Narodowego Instytutu Zdrowia i Badań Medycznych w Paryżu (INSERM).

Projekty obu duetów profesorskich zostały najlepiej ocenione przez uznanych ekspertów i recenzentów w drugim otwartym konkursie w programie Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB) realizowanym przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) – poinformowała FNP w przesłanym we wtorek komunikacie.

Nowy ośrodek badawczy na Uniwersytecie Warszawskim będzie nosił nazwę ReMedy i będzie skoncentrowany na prowadzeniu badań naukowych dotyczących mechanizmów regeneracyjnych. Ich celem będzie całościowe zrozumienie funkcji komórek, a zwłaszcza poznania mechanizmów reakcji komórek na zaburzenia spowodowane czynnikami chorobowymi, np. chorobami genetycznymi, wywołanymi przez czynniki środowiskowe czy wynikającymi ze starzenia. Zdobyta wiedza pomoże w opracowywaniu nowych terapii i leków pozwalających zachowywać zdrowie i leczyć m.in. choroby neurodegeneracyjne, związane z wiekiem, a także nowotwory.

„Chcemy prowadzić badania, które przyczynią się do stworzenia innowacyjnych strategii zapobiegania oraz zwalczania chorób neurodegeneracyjnych i nowotworów, gdyż mimo nieustających wysiłków podejmowanych na przestrzeni ostatnich dekad wciąż nie ma leków pozwalających je wyleczyć, a skuteczność tych, którymi dysponujemy jest niewystarczająca” – mówi prof. Agnieszka Chacińska.

Projekt prof. Agnieszki Chacińskiej i prof. Magdy Konarskiej otrzymał finansowanie w wysokości ponad 35 mln zł na okres 5 lat. Badania będą realizowane z wykorzystaniem infrastruktury badawczej CeNT UW oraz we współpracy naukowej z Uniwersytetem Medycznym w Getyndze (Niemcy). Prace będą prowadzone przez siedem grup badawczych, w których zaangażowanych będzie kilkudziesięciu badaczy z Polski i z zagranicy.

Drugi projekt, przygotowany przez dwóch naukowców z zagranicy: prof. Teodora Huppa i prof. Robina Fahraeusa, otrzymał dofinansowanie w wysokości 41 mln zł. Dzięki temu w Gdańsku powstanie Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi. Badania prowadzone w tym ośrodku będą się koncentrowały na opracowaniu strategii takiego rozbudzania układu odpornościowego, aby potrafił on lepiej radzić sobie z komórkami nowotworowymi. Pozyskaną wiedzę będzie można w przyszłości wykorzystać w klinicznych i przemysłowych pracach nad szczepionkami przeciwnowotworowymi i immunoterapeutykami, dzięki którym leczenie onkologiczne będzie skuteczniejsze.

Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi będzie działało na Uniwersytecie Gdańskim we współpracy z Uniwersytetem w Edynburgu (W. Brytania). „Badania prowadzone w naszym ośrodku będą koncentrowały się na immunologii i immunoterapii nowotworów. Mamy nadzieję, że przyniesie on zarówno Gdańskowi, jak i Polsce duże korzyści dzięki wypracowaniu nowych technologii, które mogą ratować życie” – mówi prof. Hupp.

Twórcy ośrodka planują uruchomienie w nim siedmiu grup badawczych, w których docelowo będzie pracować kilkudziesięciu naukowców.

„Bardzo nas cieszy, że dzięki programowi MAB powstaną w Polsce ośrodki kierowane przez naukowców o znanym i cenionym dorobku na arenie międzynarodowej” – mówi prof. Maciej Żylicz, prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jak dodaje, badacze postawili sobie bardzo ambitne cele. „Mam nadzieję, że w perspektywie kilku lat, dzięki silnym partnerstwom z polskimi i zagranicznymi instytucjami naukowymi i firmami, uda się uzyskać świetne wyniki, które będą istotne dla społeczeństwa, gospodarki, a także zachęcą do pracy w Polsce zdolnych naukowców” – dodaje Żylicz.

Program Międzynarodowe Agendy Badawcze jest realizowany przez FNP od listopada 2015 r. ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Program ma umożliwić powstanie w Polsce wyspecjalizowanych, wiodących w skali światowej ośrodków naukowych, stosujących najlepsze międzynarodowe praktyki w zakresie identyfikacji problemów badawczych, zarządzania badaniami, polityki personalnej i komercjalizacji wiedzy. Wnioskodawcami w programie MAB są wybitni uczeni z Polski lub z zagranicy, którzy chcą podjąć się kierowania projektem i zarządzania całą jednostką w pierwszym okresie jej istnienia. Warunkiem koniecznym do złożenia wniosku i zrealizowania projektu MAB jest współpraca z renomowanym w danej dziedzinie ośrodkiem badawczym z zagranicy. Każdy projekt może uzyskać wsparcie w wysokości niezbędnej do realizacji agendy badawczej, sugerowana wysokość finansowania na 5 lat to co najmniej 35 mln zł, z możliwością zwiększenia dofinansowania. Środki na projekt są przyznawane w drodze konkursu. Każdy wniosek podlega trzyczęściowej ocenie merytorycznej dokonywanej przez zagranicznych ekspertów zasiadających w dwóch panelach: naukowo-gospodarczym oraz interdyscyplinarnym, jak i recenzentów.

Głównym wyzwaniem projektów MAB obok przełomowej agendy badawczej jest pozyskanie do pracy w Polsce najwybitniejszych badaczy i stworzenie rozpoznawalnej na całym świecie jednostki naukowej.

Pierwszy konkurs w programie MAB został rozstrzygnięty w czerwcu 2016 r. Zwyciężył w nim projekt prof. Tomasza Dietla oraz prof. Tomasza Wojtowicza z Instytutu Fizyki PAN w Warszawie, na który FNP przeznaczyła prawie 40 mln zł. Środki te służą do uruchomienia w Polsce Międzynarodowego Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną (MagTop), w którym naukowcy z Polski i z zagranicy prowadzą interdyscyplinarne badania z zakresu materiałoznawstwa, nanotechnologii, fizyki półprzewodników oraz badań nad magnetyzmem i nadprzewodnictwem, przyczyniając się do opracowania nowych materiałów topologicznych.

Obecnie trwa nabór do trzeciego otwartego konkursu w programie MAB – termin składania wniosków mija 30 czerwca br. FNP planuje ogłosić kolejne konkursy w połowie 2017 r. i w 2018 r.

Do końca 2020 r. Fundacja zamierza przeznaczyć znaczne środki na rozwój co najmniej 10 jednostek realizujących MAB, w których zatrudnienie znajdzie w sumie nawet 500 młodych, jak i doświadczonych badaczy z Polski i z zagranicy.

PAP - Nauka w Polsce

agt/ ekr/