Dotychczas w Polsce stwierdzono występowania 451 gatunków ptaków, uznanych przez Komisję Faunistyczną Polskiego Towarzystwa Zoologicznego za pojawiające się naturalnie. Autorka leksykonu Dorota Zawadzka opisała wszystkie gatunki ptaków lęgowych i regularnie przez Polskę przelatujących.

Opisy - obejmujące cechy wyglądu, rozmieszczenie, biologię czy status ochronny - są bogato ilustrowane zdjęciami, ułatwiającymi zapoznanie się z cechami diagnostycznymi i zachowaniami ptaków wymienionych w książce gatunków. Opis gatunków jest wzbogacony o mapkę terenów lęgowych w Polsce (dla gatunków lęgowych) oraz diagram przedstawiający roczny cykl życiowy ptaków.

Leksykon to nie tylko lista gatunków, ale i wiedza w pigułce. Dorota Zawadzka tłumaczy, jak rozpoznawać gatunki, i jak rozróżniać samce od samic - co bywa trudne, zwłaszcza u gatunków, u których po lęgach różnice między płciami zacierają się. Dostarcza też w zwięzłej formie informacji na temat gniazd, diety czy migracji ptaków, ich życia społecznego i zagrożeń.

Autorka zauważa też, że ogólna liczba gatunków ptaków obserwowanych w naszym kraju w ostatnich latach szybko się zwiększa. W 1987 r. na liście ptaków Polski figurowały 403 gatunki, w 2004 było ich już 436. Liczba ta rośnie z różnych przyczyn, m.in. w związku z procesami zmian zasięgów występowania ptaków i przypadkowym zalatywaniem pojedynczych osobników podczas wędrówki. O obecności gatunków wiemy też coraz więcej dlatego, że coraz większa rzesza ludzi - zaopatrzona w dobry sprzęt - wyrusza w teren, by podglądać ptasi świat. A wynikami swoich obserwacji chętnie się chwali, zgłasza je i o nich dyskutuje.

To, co dzieje się z liczebnością populacji czy zasięgami gatunków, jest odbiciem szerszych zmian w zachodzących w krajobrazie: zmian klimatu czy powszechnej mechanizacji rolnictwa. Trendy są dość wyraźne - np. te związane z gatunkami lęgowymi. W Polsce gniazduje obecnie 230 gatunków, a kolejnych kilkadziesiąt regularnie pojawia się podczas przelotów. W ostatnim półwieczu w Polsce, spośród współcześnie gniazdujących ptaków przestało się gnieździć 18 gatunków (m.in. kulon, drop, szlachar, batalion, mewa mała, błotniak zbożowy). Natura nie znosi próżni, dlatego krajową awifaunę lęgową zasiliło 27 nowych gatunków (m.in. dzięcioł białoszyi, czapla biała, łabędź krzykliwy, puszczyk mszarny, rybitwa białowąsa).

Leksykon \"Ptaki\" został wydany przez MULTICO Oficynę Wydawniczą w serii \"Fauna Polski\".

Autorka - dr inż. Dorota Zawadzka - jest adiunktem w Instytucie Nauk Leśnych Uniwersytetu Łódzkiego. Ukończyła studia i doktoryzowała się na Wydziale Leśnym SGGW w Warszawie. Od niemal 30 lat prowadzi badania ptaków w Puszczy Augustowskiej. Specjalizuje się w ekologii i ochronie ptaków drapieżnych, kruka, kuraków leśnych, dziuplaków oraz ptaków wodnych. Jest członkinią Komitetu Ochrony Orłów oraz Komitetu Ochrony Kuraków.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ agt/