Nauczanie krytycznego myślenia jest szczególnie istotne w kontekście debaty na temat fałszywych informacji – podkreśla Anne McLaughlin z North Carolina State University, jedna z autorek artykułu, który ukazał się w piśmie "Science & Education". Okazuje się jednak, że aby skuteczne nauczyć młodych ludzi krytycznego myślenia, nauczyciel musi umieścić w programie zajęć ćwiczenia trenujące tę zdolność.

Do takich wniosków badaczki doszły dzięki wynikom eksperymentu przeprowadzonego na grupie 117 uczniów, którzy brali udział w dwóch różnych typach zajęć.

58 badanych zostało zapisanych na zajęcia o historycznych tajemnicach i oszustwach. Spośród nich wydzielono dodatkową podgrupę uczniów osiągających wysokie wyniki w nauce, często w przedmiotach przyrodniczych. W planie lekcji znajdowały się elementy trenujące myślenie krytyczne, np. nauka rozpoznawania błędów logicznych w wypowiedzi.

Pozostali uczniowie uczęszczali z kolei na lekcje, na których zapoznawali się z metodami badawczymi psychologii. Program nie przewidywał bezpośredniego trenowania umiejętności krytycznego myślenia, dzięki czemu grupa ta służyła za grupę kontrolną.

Na początku i na końcu semestru wszyscy badani uczniowie musieli wypełnić kwestionariusz, w którym oceniali w skali od 1 do 7 poziom swojej wiary w poszczególne pseudonaukowe informacje. Część z tych informacji zastosowano również jako przykłady podczas lekcji historii, do części jednak nie powrócono. Autorkom badania pozwoliło to ocenić, na ile zmiana opinii uczniów wynikała z dyskusji podczas lekcji, a na ile z ich własnych przemyśleń.

Po zakończeniu semestru uczniowie biorący udział w lekcjach historii podchodzili do pseudonaukowych informacji o wiele bardziej krytycznie. Najwyższy spadek wiary w tego typu doniesienia odnotowano w grupie uczniów z wysokimi wynikami: wiara w informacje omówione w klasie spadła tam średnio o jeden punkt, zaś w informacje nieporuszane podczas zajęć - średnio o pół punktu. W grupie kontrolnej nie odnotowano żadnych zmian.

"Zmiana, którą odnotowaliśmy u uczniów jest ważna, ponieważ niezwykle trudno jest zmienić przekonania" – podkreśla Anne McLaughlin. - "Naprawdę ważny i pokrzepiający jest przy tym fakt, że uczniowie stosowali umiejętność krytycznego myślenia również do informacji nie poruszanych na lekcjach".

Według drugiej autorki badania, Alicii McGill, wyniki te pokazują, że przedmioty humanistyczne mogą dać młodym ludziom ważne narzędzia do poruszania się we współczesnym świecie, np. umiejętność krytycznego odbioru wypowiedzi polityków.

"To pokazuje, jak ważne jest nauczanie krytycznego myślenia i to, że przedmioty humanistyczne mogą odegrać w tym procesie istotną rolę" – stwierdza. (PAP)

kflo/ zan/