Umowę we wtorek - na odbywających się targach ATOMEXPO w Moskwie - podpisali prof. Krzysztof Kurek - dyrektor NCBJ oraz Oleg Grigoriev - wiceprezydent kompanii TVEL. Płytki uranowe będą wykorzystywane w przebudowywanym „kanale H2” reaktora badawczego MARIA. Właśnie w tym kanale prowadzone będą badania m.in. nad terapią borowo-neutronową (BNCT – Boron Neutron Capture Therapy).

Terapia BNCT polega na wprowadzeniu do ciała pacjenta stosunkowo bezpiecznego dla zdrowia związku boru. Przez około dwie godziny osadza się on selektywnie w tkance nowotworowej. Następnie chory przez kilkanaście minut napromieniany jest wiązką neutronów epitermicznych, w wyniku czego w komórkach nowotworowych atomy boru rozpadają się na cząstkę alfa i atom litu.

Jak informuje NCBJ w przesłanym komunikacie, powstałe cząstki charakteryzują się wysoką energią i subkomórkowym (porównywalnym ze średnicą komórki) zasięgiem, niszczą zatem komórki nowotworowe, nie naruszając zdrowych tkanek. Dzięki terapii BNCT można leczyć np. glejaki wielopostaciowe, nawracające nowotwory szyi i karku, nowotwory okrężnicy, czerniaki złośliwe, jak również inne nowotwory radioodporne, czyli te odporne na inne rodzaje radioterapii.

"Polski reaktor MARIA, ze względu na swoje unikatowe właściwości takie jak np. wysoki strumień neutronów, doskonale nadaje się do prowadzenia tak innowacyjnych projektów” – tłumaczy Kierownik Pracowni Dozymetrii Promieniowania Mieszanego NCBJ dr inż. Michał Gryziński. „Zakupione płytki uranowe umieścimy w specjalnym konwerterze uranowym. Dzięki temu otrzymamy wiązkę neutronów epitermicznych o parametrach potrzebnych do prowadzenia badań nad terapią BNCT. Mamy nadzieję, że jeszcze w tym roku rozpoczniemy prace badawcze na wiązce neutronów termicznych, a w przyszłym, po dostarczeniu płytek i uruchomieniu konwertera, na wiązce neutronów epitermicznych właściwych dla terapii BNCT” - dodaje.

Do niedawna do przeprowadzenia terapii BNCT niezbędne były badawcze reaktory jądrowe. Na całym świecie, m.in. w Japonii, Argentynie, Włoszech, Chinach czy Rosji, trwają obecnie prace nad wybudowaniem generatora, który mógłby dostarczać niezbędnej wiązki neutronów i mógłby być zainstalowany bezpośrednio w szpitalu onkologicznym.

"Konsorcjum koncernów Mitsubishi-Sumitomo przewiduje, że już w przyszłym roku pojawią się pierwsze takie urządzenia w obrocie komercyjnym. Obecnie na ukończeniu są dwa prototypy w szpitalach uniwersyteckich w Japonii. Zanim jednak lekarze przystąpią do stosowania terapii BNCT w szpitalach, muszą przejść odpowiednie szkolenia na stanowiskach treningowych i badawczych, które obecnie znajdują się przy nielicznych reaktorach jądrowych na całym świecie. Wkrótce dołączy do nich instytut w Świerku" - czytamy w komunikacie NCBJ.

Dzięki temu w Polsce będzie możliwe nie tylko szkolenie specjalistów terapii BNCT, ale również prowadzenie badań nad wiązkami neutronów epitermicznych, związkami boru, szukanie optymalnych algorytmów planowania terapii, testowanie materiałów osłonnych i przyrządów dozymetrycznych, jak również prace badawcze na hodowlach komórkowych, czy opracowanie metod zwalczania przetrwalników opryszczki oraz pasożytów, np. nicieni.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ mrt/