To zapewne dobra wiadomość dla wszystkich leniów. Nawet słynące z pracowitości mrówki mają w swoich społecznościach osobniki, które nie przejawiają chęci do pracy. „To zjawisko obecne w trakcie pracy wielu owadów. Połowa z nich jedynie przygląda się wysiłkom innych” - mówi zaangażowany w badania Daniel Charbonneau z Uniwersytetu w Arizonie.

Do tej pory nie było jasne, czy „bezrobotne” mrówki z gatunku Temnothorax rugatulus z lasów zachodniej części Ameryki Północnej były stale nieaktywne, czy robiły sobie jedynie przerwę w pracy. W celu zbadania tej kwestii zespół pod przewodnictwem Charbonneau oznaczył 250 osobników z 5 różnych kolonii i w warunkach laboratoryjnych zarejestrował ich zachowania w odstępie 3 dni. Okazało się, że prawie połowa z nich spędziła większość czasu w totalnym bezruchu, nie wykonując żadnych czynności.

„Czy +bezrobotne+ mrówki pełnią jakąś społeczną funkcję i to tylko pozory, że są nieaktywne? A może są jedynie egoistycznymi pasożytami wykorzystującymi pracę innych?” – pyta naukowiec.

Tego na razie nie udało się sprawdzić. Jedna z hipotez mówi, że bezczynne osobniki stanowią zespół rezerwowy na wypadek śmierci pracujących mrówek lub w przypadku pojawienia się wyjątkowo trudnego zadania. Jeszcze inna wskazuje, że mogą być one dostawcami słodkich płynów dla wyczerpanych swoimi zadaniami pracowników. Istnieje zresztą gatunek, którego wyspecjalizowane mrówki zajmują się tylko i wyłącznie serwowaniem napojów mrówkom dbającym o gniazda. Słodki płyn przechowują w rozdętych odwłokach.

Tomer Czaczkes z Uniwersytetu Regensburgu w Niemczech wskazuje na jeszcze inną możliwość. „Z pozoru leniwe mrówki mogą pełnić rolę rezerwistów, ponieważ ataki na gniazda są dosyć powszechnym zjawiskiem” – mówi naukowiec. „Tak więc z pozoru bezczynne mrówki mogą odgrywać rolę ochroniarzy. W momencie ataku na kolonię spieszą na ratunek” – wyjaśnia Czaczkes.

Co ciekawe, z badań przeprowadzonych przez Charbonneau wynika, że leniwe mrówki z gatunku Temnothorax rugatulus są większe oraz wchodzą w znacznie mniejszą ilość interakcji niż pracownicy. Zdaniem Czaczkesa te obserwacje mogą wesprzeć jego tezę na temat istnienia grupy ochoniarzy w koloniach. Jednak Charbonneau nie jest zwolennikiem tej tezy, dlatego sprawdza także inne możliwości. Naukowiec uważa, że leniwe mrówki mogą być starsze, albo młodsze od tych zaangażowanych w pracę. Jeszcze inna hipoteza badacza wskazuje, że spełniają one funkcję centrali danych w gnieździe.

„Jedna hipoteza nie wyklucza drugiej, wiele zjawisk może mieć miejsce w tym samym czasie” – twierdzi Charbonneau. Jako przykład połączenia różnych teorii naukowiec podaje starsze wiekowo mrówki, których metabolizm funkcjonuje na tyle wolno, że mogą magazynować swój pokarm. (PAP)

nks/ pmw/