Z efektem placebo mamy do czynienia, gdy pacjentowi pomagają lek czy terapia pozbawione rzeczywistego działania leczniczego. Placebo bywa stosowane w przypadkach, gdy zastosowanie prawdziwego leku mogłoby być szkodliwe dla pacjenta, jednak wmawiając mu, że przyjął lek można poprawić jego samopoczucie. Także podczas badań nad działaniem leków czy zabiegów medycznych podaje się placebo, by mieć, z czym porównać skuteczność i bezpieczeństwo niesprawdzonej jeszcze metody leczenia. Mechanizm działania placebo wciąż nie został dokładnie poznany.

Wcześniejsze badania wykazały, że niektóre szlaki sygnalizacyjne w mózgu - zwłaszcza dopaminowy, opioidowy, endokanabinoidowy oraz związany z serotoniną – biorą udział w efekcie placebo. Zespół dr Kathryn Hall z Beth Israel Deaconess Medical Center zbadali dowody świadczące, że zmiany genetyczne dotyczące funkcjonowania tych szlaków mogą modyfikować efekt placebo. Wskazuje to, że możliwe byłyby testy przesiewowe, wykrywające osoby szczególnie podatne na ten efekt. Dzięki temu można by sprawdzić, czy w poszczególnych badanych grupach jest tyle samo osób szczególnie podatnych na placebo – albo w ogóle nie włączać takich osób do badań.

Hall zauważa, że jeśli ścieżki sygnałowe w mózgu wpływają na reakcję na placebo, powinny one wpływać również na sposób, w jaki dana osoba reaguje na prawdziwe leczenie, a co za tym idzie, reakcja pacjenta na lek może zależeć od tych samych genów. Dlatego postuluje, aby w niektórych przyszłych badaniach leków oprócz grupy otrzymującej placebo uczestniczyła grupa niedostająca leków wcale. Zwraca także uwagę, że możliwość sprawdzenia, czy dana osoba jest podatna na efekt placebo spowoduje wiele problemów etycznych – czy najbardziej podatnych należy wykluczać z badań? Czy w ogóle przeprowadzać takie testy? Czy i kiedy informować pacjentów?(PAP)

pmw/ krf/