Redaktorem tomu zatytułowanego „Bodzia. A Late Viking-Age Elite Cemetery in Central Poland” („Bodzia. Elitarny cmentarz z okresu późnowikińskiego w centralnej Polsce”, Leiden-Boston 2015) jest prof. Andrzej Buko, archeolog, mediewista, dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Do odkrycia doszło w 2007 roku w czasie ratowniczych prac archeologicznych, poprzedzających budowę autostrady A1. Cmentarzysko położone jest w Bodzi w powiecie włocławskim. Wykopaliska przeprowadzili naukowcy z Zespołu ds. Ratownictwa Archeologicznego z poznańskiego ośrodka Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.

Nekropola składa się z 50 pochówków w typie grobów komorowych z grodzeniami z drugiej poł. X i pierwszej poł. XI wieku, rozplanowanych w czterech rzędach. To jedyne znane dotąd cmentarzysko tego typu z obszaru Polski i Europy. Cechuje je bardzo bogate wyposażenie, które wskazuje na wysoki status społeczny pochowanych osób. Ciała wielu spośród nich składano do skrzyń drewnianych z żelaznymi okuciami, owiniętych dodatkowo tkaniną. Położenie cmentarza i obecność na nim zmarłych należących do świeckiej elity dworu piastowskiego są nieprzypadkowe – to w tym miejscu krzyżowały się szlaki handlowe nad Wisłą. Co więcej, pobliski Włocławek Gall Anonim wymieniał pośród najważniejszych grodów Bolesława Chrobrego.

Na tom opublikowany w wydawnictwie Brill składają się rozdziały przygotowane przez polskich i zagranicznych specjalistów, w tym wyniki badań izotopowych i dawnego DNA, które rzucają na to odkrycie nowe światło. Na tej podstawie ustalono, że część z pochowanych tu osób mogła przybyć na ówczesne tereny Polski z północy – wchodzą tu w grę tereny południowej Skandynawii, północnych Niemiec lub południowo-wschodniej Anglii. Inni mogli wywodzić się ze wschodu, z terenów Rusi kijowskiej.

Wiele danych wskazuje, że na cmentarzu chowano też grupy osób spokrewnionych ze sobą. W tych samych kwaterach grobowych archeolodzy odkryli szczątki mężczyzn, kobiet i dzieci. Dużą część publikacji zajmują specjalistyczne analizy spektakularnych zabytków odkrytych w czasie wykopalisk – bogatej biżuterii, uzbrojenia (m.in. paradny miecz, czekan, langsaks - długi nóż wikiński), biżuterii i kolekcji kilkudziesięciu monet. Naukowcy przedstawili również problematykę cmentarzyska w Bodzi na szerszym tle europejskim, podkreślając unikatowość odkrytej nekropoli.

Tłumaczenie książki na język angielski było możliwe dzięki dofinansowaniu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej z programu Exterius/Poza Szlakiem. W tym roku planowane jest również przygotowanie polskojęzycznej publikacji cmentarzyska. Będzie miała ona bardziej analityczny charakter, w tym znacznie poszerzoną część katalogową.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/