Aby zbadać, na ile intensywne topnienie lodu morskiego w Arktyce wpływa na wakacyjny klimat Europy, dr James Screen z University of Exeter (W. Brytania) wykorzystał komputerowy model. Schemat opadów, jaki uzyskał z modelu, bardzo przypomina schemat opadów faktycznie obserwowanych w ostatnich latach w sezonie letnim w północno-zachodniej części Europy.

"Model pokazuje, że topniejący lód morski w Arktyce powoduje zmiany kształtu prądu strumieniowego. To zaś pomaga wytłumaczyć deszczowe lata, jakich ostatnio doświadczaliśmy - zauważa dr Screen. - Badanie pozwala sądzić, że topnienie lodu morskiego wpływa nie tylko na środowisko i przyrodę samej Arktyki, ale też niesie określone konsekwencje dla mieszkańców Europy i innych części Ziemi".

Prąd strumieniowy to dość wąski strumień, przenoszący z zachodu na wschód olbrzymie masy powietrza w atmosferze ziemskiej, na wysokości kilku kilometrów nad powierzchnią ziemi. Jako intensywny i rozległy strumień powietrza uczestniczy on w kształtowaniu pogody i opadów na półkuli północnej. Zwykle w ciągu lata prąd strumieniowy utrzymuje się nad obszarem położonym pomiędzy Szkocją a Islandią sprawiając, że w Europie północno-zachodniej panuje pogoda typowa dla tego regionu. Kiedy jednak cały prąd przesuwa się na południe, Wyspy Brytyjskie i całą Europę północno-zachodnią opanowują nietypowe deszcze, niosąc straty w rolnictwie i turystyce.

Z modelu wynika, że kiedy w Europie północno-zachodniej letnich opadów jest więcej, to w tym samym czasie w regionie śródziemnomorskim pada mniej. Efekt ten nie ogranicza się do Europy, ale też oddziałuje na aurę Ameryki Północnej.

W ostatnich dekadach średnia roczna pokrywa lodu morskiego w Arktyce maleje. Co 10 lat ubywa tam lodu o powierzchni o ok. pół miliona km kw., czyli mniej więcej tyle, co półtorej Polski. Naukowcy publikujący w "ERL" porównali pogodę nad Europą w okresie, kiedy lodu morskiego było niewiele (w ostatnich latach) i w okresie, kiedy lodu nie brakowało, np. w latach 70. Z ich modelu nie wynika, ile lodu morskiego stopnieje w Arktyce w przyszłości, i jak w związku z tym zmieni się pogoda. Wyniki pozwalają jednak podejrzewać, że jeśli lód nadal będzie zanikał, to mieszkańcy półkuli północnej będą się musieli przyzwyczaić do deszczowych wakacji.

Także inne prace tłumaczą większą ilość letnich opadów w Europie północno-zachodniej. Zmiany przypisano m.in. niedawnemu ociepleniu Atlantyku Północnego. Być może zmiany pogody, obserwowane w ostatnich latach w naszej części świata, wymusza nie tylko topnienie lodu morskiego w Arktyce, ale jeszcze kilka innych czynników.(PAP)

zan/ agt/