10 lat optyki adaptywnej na jednym z największych teleskopów świata

Pierwsze światło systemu optyki adaptywnej na teleskopie VLT uzyskane w 2001 roku. Po lewej zwykły obraz z teleskopu, a po prawej z użyciem optyki adaptywnej. Źródło: ESO
Pierwsze światło systemu optyki adaptywnej na teleskopie VLT uzyskane w 2001 roku. Po lewej zwykły obraz z teleskopu, a po prawej z użyciem optyki adaptywnej. Źródło: ESO

Mija 10 lat od momentu, kiedy na wielkim teleskopie VLT - należącym do Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO) - zainstalowano system optyki adaptywnej, który umożliwił m.in. uzyskanie bezpośredniego obrazu planety pozasłonecznej. 

VLT, czyli Very Large Telescope (Bardzo Duży Teleskop), to cztery teleskopy optyczne o średnicach po 8,2 metra. Działają w Obserwatorium ESO Paranal, położonym na pustyni Atakama w Chile na wysokości 2600 m n.p.m.

Dziesięć lat temu, 25 listopada 2001 roku, na VLT zainstalowano pierwszy system optyki adaptywnej. Technika ta pozwala na niwelowanie rozmycia obiektów astronomicznych spowodowanych ruchami powietrza w ziemskiej atmosferze. Przy zastosowaniu optyki adaptywnej obrazy kosmosu są dużo ostrzejsze.

Technika optyki adaptywnej znana jest od ponad 20 lat. Pierwszy taki system zainstalowano w 1989 roku na 3,6-metrowym teleskopie w Obserwatorium ESO La Silla. Obecnie systemy optyki adaptywnej są stosowane w większości dużych teleskopów astronomicznych.

Pierwszy system zainstalowany na VLT został nazwany NACO, w skrócie od NAOS-CONICA. Został skonstruowany przez francusko-niemieckie konsorcjum we współpracy z ESO.

Jednymi z pierwszych celów obserwacji z użyciem optyki adaptywnej NACO były planety i księżyce Układu Słonecznego. Uzyskano w ten sposób pierwsze dokładne mapy Tytana, księżyca Saturna. Udało się także wykonać podczerwone zdjęcia wulkanów na Io, księżycu Jowisza.

Dzięki NACO możliwe były także bezpośrednie obserwacje planet okrążających inne gwiazdy. W roku 2004 uzyskano pierwszy w historii bezpośredni obraz planety pozasłonecznej, a w roku 2010 udało się prześledzić ruch egzoplanety z jednej strony gwiazdy na drugą.

PAP - Nauka w Polsce

ast/ agt/ bsz

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Obraz w podczerwieni pokazujący pobliską galaktykę VV114 oraz w  tle odległą galaktykę J0107a o przesunięciu ku czerwieni z = 2,467. Po prawej: rozmieszczenie gazu w J0107a widziane przez ALMA. Źródło: NASA, ALMA(ESO/NAOJ/NRAO), Huang et al.

    Odległy kosmiczny pojedynek dwóch galaktyk

  • Fot. Adobe Stock

    Otwarte pozycje w programie Junior Professional ESA

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera