Coraz częściej zwierzęta, spotykane dawniej wyłącznie w dziczy, uczą się żyć blisko ludzi. Po przedmieściach błąkają się sarny albo łosie, w pobliżu śmietników buszują dziki. W miejskich okolicach świetnie aklimatyzują się lisy. Przeważnie żyją one w rodzinnych grupach, w których nad zmienną liczbą dorosłych osobników dominuje jedna para. Na wiosnę w takiej lisiej rodzinie na świat przychodzą młode. Niektóre zostają w stadzie do końca życia, część idzie w świat i szuka innych rodzin, do których można się przyłączyć.

Naukowcy od dawna zastanawiali się, dlaczego niektóre młode na stałe opuszczają bezpieczne, rodzinne gniazdo.

Rzadkiej okazji do lepszego poznania praw panujących w lisim stadzie, żyjącym na przedmieściach Bristolu, dostarczyły obserwacje prowadzone bez przerwy od roku 1977 przez naukowców ze School of Biological Sciences na Bristol University. Nocami, kiedy większość ludzi śpi, biolodzy podglądali lisy zaopatrzone w nadajniki radiowe, coraz lepiej poznając ich zwyczaje.

Na początku zorientowanie się w rodzinnych powiązaniach w lisim stadzie było skomplikowane. Brytyjczycy poradzili sobie z tym, wykorzystując dane z obserwacji terenowych i wyniki laboratoryjnych badań DNA, w których ustalano, który samiec jest czyim ojcem. Znając drzewo genealogiczne stada badacze odkryli, iż to, czy młode zostają, czy odchodzą w świat, zależy od statusu ich matki.

Stado opuszczają młode samce urodzone przez dominującą samicę, zaś ich siostry zostają. Taki system pozwala unikać chowu wsobnego - krzyżowania się osobników blisko spokrewnionych - tłumaczą. Całkiem odmienny los czeka szczenięta samic podporządkowanych, przy których zostają tylko synowie. Pozycja ojca szczeniąt w żaden sposób nie wpływa na przyszłość młodych.

Odkrycie tej prawidłowości pozwala lepiej pojąć biologiczne znaczenie oraz ewolucję społecznego życia lisów i innych, podobnych gatunków - tłumaczy główna autorka badania, Helen Whiteside.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ krf/