Podpisana 1 sierpnia przez prezydenta Andrzeja Dudę Ustawa Prawo o Szkolnictwie wyższym i nauce (Konstytucja dla Nauki, Ustawa 2.0) w systemowy sposób reguluje nowe zasady działania uczelni i instytucji naukowych. Ustawa zacznie obowiązywać 1 października, ale wejście w życie wielu przepisów rozłożone jest w czasie i trwać będzie kilka lat.

W poniedziałek w radiowej Trójce minister nauki pytany był o to, ile kosztowało przygotowanie ustawy. "Łączna kwota kosztów dziesiątków wielkich konferencji, mniejszych dyskusji, debat, to jest około 6 mln zł. (...) Nie widzę w tej kwocie niczego szokującego, niczego bulwersującego. Warto zapłacić za to, by Polacy ze sobą rozmawiali i uczyli się szacunku do siebie" - powiedział Jarosław Gowin.

Minister pytany o to, czy warto było wydawać pieniądze na konsultacje, skoro tekst ustawy nie jest tożsamy z tym, co ze środowiskiem akademicki wypracowano. Odpowiedział, że jeśli chodzi o filary ustawy, nic się nie zmieniło. Jak jednak przyznał, "wiele szczegółowych rozwiązań zostało zmodyfikowanych, poprawionych, a czasem też popsutych w toku konsultacji". Jednak jak ocenił, konsultacje zakładają kompromis, a jego zdaniem "kompromis nie zawsze jest zmianą na lepsze".

Jego zdaniem "pieniądze zostały znakomicie wykorzystane" nie tylko dlatego, że "mamy - nieskromnie mówiąc - bardzo dobrą ustawę. Ale również dlatego, że przy okazji wydarzyło się coś bardzo ważnego: środowisko akademickie zaczęło ze sobą dyskutować. Pojawiły się nowe koncepcje" - powiedział minister.

Gowin pytany był też, na czym polegać będą zapowiedziane w piątek konsultacje resortu nauki związane z wdrażaniem ustawy. "Ustawa zdecydowanie poszerza autonomię uczelni. Bardzo dużo zależy od tego, jak poszczególne uczelnie będą tę przestrzeń wolności wykorzystywać. Temu w ogromnej mierze służyć będą konsultacje" - powiedział minister.

Sam tryb prac nad projektem Konstytucji dla Nauki był nietypowy. MNiSW pod koniec maja 2016 r. zorganizowało konkurs. Trzy zwycięskie zespoły badawcze przygotowywały projekt założeń reform. Dokumenty te stały się potem punktem wyjścia do dyskusji w środowisku akademickim.

Równocześnie MNiSW powołało radę Narodowego Kongresu Nauki, w ramach której eksperci zastanawiali się nad kształtem reform. Rada NKN zorganizowała cykl konferencji w całej Polsce. Przedstawiciele nauki i uczelni mieli tam okazję dyskutować o tym, jak powinien zmienić się ich sektor. We wrześniu 2017 r. podczas Narodowego Kongresu Nauki w Krakowie przedstawiono pierwszą wersję projektu. W wyniku trwających kilka miesięcy konsultacji do projektu wprowadzono jeszcze sporo zmian.

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ zan/