Naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego zainteresowały licznie występujące i niejednorodne dołki na pancerzach „polskich” żółwi żyjących 150 mln lat temu. Ich analizy wykazały, że te ślady m.in. pasożytnictwa czy ataku drapieżnika, w szerszej perspektywie są zapisem relacji żółwi z innymi organizmami.
Wyniki badań zostały opisane w czasopiśmie „Lethaia”. Autorami publikacji są: dr Daniel Tyborowski i Gabriela Sienkiewicz z Wydziału Geologii UW.
Skamieniałe pancerze żółwi pochodzą ze skał górnojurajskich z Krzyżanowic, położonych na północno-wschodnim skraju Gór Świętokrzyskich. Były to prymitywne żółwie morskie, które ponad 150 milionów lat temu żyły w płytkim zbiorniku morskim na terenie dzisiejszej Polski.
- W zbudowanych z węglanu wapnia skałach zachowały się unikatowe fragmenty pancerzy żółwi. Na ich powierzchni występują liczne dołki, których powstanie było do tej pory zagadką. Postanowiliśmy ją rozwikłać. W tym celu pocięliśmy wybrane płytki z pancerza żółwi na cienkie plasterki, a następnie utworzyliśmy z nich preparaty, które później można było oglądać pod mikroskopem. Każdy przekrój przez pancerz przebiegał przez tajemnicze dołki – opowiadał PAP kierujący badaniami dr Daniel Tyborowski.
Jak dodał, okazało się, że niektóre dołki wypełnione są nowymi warstwami tkanki kostnej. – Są to ślady regeneracji pancerza, czyli jego odbudowy po tym, jak coś sprawiło, że fragment tkanki został usunięty. Fakt, że dochodziło do regeneracji pancerza dowodzi, że tajemnicze dołki powstawały za życia żółwi, a nie po ich śmierci. Prawdopodobnie sprawcami tajemniczych śladów były różne morskie bezkręgowce, które żyły na pancerzach żółwi – tłumaczył.
Paleontolog podkreślił, że w zapisie geologicznym często napotyka się na pancerze żółwi pokryte różnymi śladami bioerozji (czyli niszczenia twardych struktur przez organizmy żywe) – mogą to być zarówno ślady po symbiontach (organizmach, które żyją w bliskiej, zwykle korzystnej dla obu stron relacji), jak i pasożytach czy też drapieżnikach.
- Patrząc na to, kto był twórcą śladów na żółwich pancerzach w różnych okresach geologicznych, można wnioskować o tym, jakie rodzaje interakcji między organizmami dominowały w ekosystemach morskich. Nazwaliśmy tę metodę „koncepcją wysp ekologicznych”. Głosi ona, że na pancerzach żółwi morskich z jury (201-143 mln lat temu) dominują ślady po symbiotycznych lub pasożytniczych bezkręgowcach, takich jak wieloszczety, małże czy jeżowce. Natomiast na pancerzach żółwi z kredy (143-66 mln lat temu) zaczynają przeważać ślady po drapieżnikach, takich jak gady morskie. Dopiero po wymieraniu kredowym (66 milionów lat temu) doszło do równowagi ekologicznej między symbiontami, pasożytami i drapieżnikami w zapisie związanym z pancerzami żółwi. Skamieniałości żółwich pancerzy są zatem doskonałym źródłem informacji o zmianach zachodzących w ekosystemach morskich, szczególnie w strefie toni wodnej – podsumował Tyborowski.
Pełny tekst publikacji jest dostępny tutaj. (PAP)
Nauka w Polsce
akp/ agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
