„Z głębokim smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość, że w dniu 21 października 2025 roku zmarł prof. UAM dr hab. Zbigniew Pilarczyk. Prorektor naszego Uniwersytetu w latach 2008-2016. W latach 2002–2008 prodziekan ds. dydaktycznych Wydziału Historycznego. Kierownik Zakładu Historii Wojskowości, harcerz” – przekazał w środę Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Prof. UAM dr hab. Zbigniew Pilarczyk zmarł w wieku 75 lat. Był wybitnym historykiem specjalizującym się w historii wojskowości. W 2005 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2025 – Krzyżem Oficerskim.

W komunikacie podkreślono, że prof. Pilarczyk był człowiekiem „wielkiej dobroci i życzliwości, pełen pogody ducha i energii”.

Przez wiele lat prof. Pilarczyk był związany także z Wielkopolskim Muzeum Niepodległości w Poznaniu. Jak przypomniano, od 2016 roku był przewodniczącym Rady Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, ale także – jak zaznaczono – „życzliwym doradcą i przyjacielem naszego muzeum”.

„Był konsultantem przy modernizacji Fortu VII, od początku wspierał prace związane z tworzeniem nowego Muzeum Powstania Wielkopolskiego, wygłaszał prelekcje na wiele tematów historycznych i pozwolił się odkryć jako talent artystyczny. Uwielbiał rysować. To on jest twórcą postaci Kuby i Helenki – małych powstańców, przy pomocy których opowiadał historię Powstania Wielkopolskiego swoim wnukom, a potem najmłodszym gościom muzeum. Stworzył z ich postaciami kolorowanki. Więcej już niestety nie będzie… ale Kuba i Helenka pozostaną w Muzeum jako symbole historii o Powstaniu Wielkopolskim” – podkreślono w komunikacie Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości.

Dodano, że ostatni raz prof. Pilarczyk był gościem muzeum 8 października, w czasie I Zlotu Szkół Podstawowych, którym patronują powstańcy wielkopolscy. W czwartek, 23 października, jako przewodniczący miał poprowadzić kolejne posiedzenie Rady Muzeum.

„Profesorze, zapamiętamy wszystkie Pana rady, wskazówki, niezwykłą pogodę ducha i życzliwość, Pana uśmiech” – napisano.

Wielkopolskie Muzeum Niepodległości przypomniało, że prof. Zbigniew Pilarczyk urodził się w 1950 roku we Wronkach. Ukończył Liceum Pedagogiczne w Trzciance, a potem studia na wydziale filozoficzno-historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i z tą uczelnią związał się na całe życie. Był wybitnym specjalistą od historii wojskowości, fortyfikacji i harcerstwa. Sam był harcerzem i instruktorem ZHP. Pracę doktorską obronił tematem „Obronność miasta Poznania w latach 1253–1783”, natomiast rozprawę habilitacyjną napisał o „Fortyfikacjach na ziemiach koronnych Rzeczypospolitej w XVII wieku”.

Wielkopolskie Muzeum Niepodległości podkreśliło, że prof. Pilarczyk „wychował wiele pokoleń historyków, pracujących także w naszym Muzeum”.

Chorągiew Wielkopolska ZHP im. Powstańców Wielkopolskich 1918/1919 podkreśliła we wpisie w portalu społecznościowym, że prof. Pilarczyk był „wychowany w harcerskim duchu służby, przez całe życie wierny ideałom harcerskim”.

„Zawsze gotów do pomocy, wychowawca wielu pokoleń młodych ludzi, którym przekazywał nie tylko wiedzę, ale i wartości - braterstwo, odpowiedzialność, miłość do Ojczyzny. Przewodniczący Rady Chorągwi Wielkopolskiej ZHP w latach 2006-2010” – napisano.

„Człowiek wielkiej dobroci i życzliwości, pełen pogody ducha i energii. Na zawsze pozostanie w naszej pamięci jako Druh, który wiernie służył Bogu, Polsce i bliźnim. Czuwaj!” – dodano.

Zmarłego profesora wspomniał w rozmowie z PAP także prof. dr hab. Maciej Franz z Wydziału Historii UAM.

– Poznałem Zbyszka Pilarczyka jako student, był moim nauczycielem akademickim. Później po studiach można powiedzieć „zamieszkałem” w jego gabinecie, bo spotykaliśmy się tam codziennie. Ja byłem wtedy młodym magistrem, a Zbyszek był doktorem. Ta nasza kariera naukowa to były kolejne gabinety i kolejne stopnie i tytuły. Był moim przełożonym, przejmowałem po nim zakład – mówił.

Dodał, że prof. Pilarczyk „był niezwykle życzliwym człowiekiem. Zawsze szukał w ludziach tego, co jest dobre i zawsze starał się pomóc”. Wskazał, że z tego też względu pełnił funkcje prodziekana ds. spraw studenckich, a później prorektora ds. studenckich. - Ta funkcja pasowała do niego idealnie, bo on po prostu był życzliwy. I idealnie wpisywał się w role – powiedział.

- To był znakomity dydaktyk, świetny historyk w takim rozumieniu też, że próbował tłumaczyć studentom, ale także nam, swoim kolegom, współpracownikom, po prostu świat, który jest wokół nas. I starał się opowiedzieć go w taki sposób, który byłby z jednej strony ciekawy, a z drugiej strony zrozumiały – powiedział PAP prof. Franz.

- Nie udało nam się pożegnać. Widzieliśmy się kilkanaście dni temu i z uśmiechem rozmawialiśmy, podaliśmy sobie dłoń, żeby spotkać się po raz kolejny. To jest po prostu niedopowiedziana historia o fajnym człowieku, który ponad wszystko był życzliwy wobec ludzi – zaznaczył prof. Franz.(PAP)

ajw/