O przyznaniu nagrody dla wybitnego polskiego fizyka poinformowano w komunikacie nadesłanym w piątek do PAP przez Instytut Fizyki PAN (IF PAN).

Prof. Dietl jest kierownikiem Międzynarodowego Centrum Sprzężenia Magnetyzmu i Nadprzewodnictwa z Materią Topologiczną – MagTop. Jak napisano w cytowanej w komunikacie nominacji do Nagrody Specjalnej japońskiej uczelni, którą uhonorowano badacza, prof. Dietl „jest cenionym na całym świecie fizykiem teoretycznym, znanym ze swoich prac w dziedzinie spintroniki i materiałów topologicznych” i „odegrał kluczową rolę w rozwoju badań nad spintroniką” na tym uniwersytecie.

Spintronika (elektronika spinowa, magnetronika) to dziedzina elektroniki. W tradycyjnych układach scalonych nośnikiem informacji są zmiany w przepływie prądu, w spintronice brany jest pod uwagę również spin (moment pędu) elektronu.

W nominacji podkreślono, że artykuł prof. Dietla z 2000 r. w czasopiśmie „Science”, w którym zaproponował teorię ferromagnetyzmu w rozcieńczonych półprzewodnikach magnetycznych, jest „najczęściej cytowaną publikacją w historii Uniwersytetu Tohoku” (9910 cytowań do 30 kwietnia 2025 r.). Dodano, że całkowita liczba cytowań laureata nagrody wynosi ponad 35 tys.

Naukowiec od 1999 r. był profesorem w Instytucie Badań Komunikacji Elektrycznej (Research Institute of Electrical Communication) na Uniwersytetem Tohoku, a w latach 2012–2023 pełnił funkcję głównego badacza w tamtejszym Zaawansowanym Instytucie Badań Materiałowych (Advanced Institute for Materials Research). Jak zaznaczono w nominacji do nagrody dla prof. Dietla, był on również mocno zaangażowany w międzynarodowy program studiów doktoranckich GP-Spin .

Tohoku jest jednym z wiodących i najbardziej prestiżowych państwowych uniwersytetów w Japonii. Kształci się tam ponad 15 tys. studentów. Międzynarodowa Nagroda Uniwersytetu Tohoku,(Tohoku University International Award) jest przyznawana od 2022 r. osobom związanym z uczelnią, które „w znaczący sposób przyczyniły się do zwiększenia jej międzynarodowej rozpoznawalności”.

W komunikacie przypomniano, że prof. Dietl był założycielem i kierownikiem Laboratorium Badań Kriogenicznych i Spintronicznych w IF PAN, a od 1986 r. kieruje zespołem naukowym tej jednostki. Badacz od 1998 r. jest członkiem Polskiej Akademii Nauk, a w 2002 r. został wybrany do Międzynarodowej Unii Fizyki Czystej i Stosowanej Komisji Fizyki Niskich Temperatur. Jest laureatem m.in. Nagrody im. Marii Skłodowskiej-Curie w Polsce (1997), Nagrody Naukowej im. Aleksandra von Humboldta w Niemczech (2003) i Europejskiej Nagrody Fizycznej Agilent Technologies (2005). W 2010 r. Profesor otrzymał Medal im. Mariana Smoluchowskiego Polskiego Towarzystwa Fizycznego, a w 2013 r. – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

Ceremonia wręczenia Nagrody Tohoku University International Award – Special Award odbędzie się 11 października w siedzibie uczelni w mieście Sendai podczas Dnia Absolwenta.(PAP)

abu/ agt/