Dopamina to neurotransmiter kluczowy m.in. dla zdolności ruchu, motywacji, nauki czy regulowania nastroju. Od lat naukowcy postrzegali tę substancję jak rodzaj chemicznego „systemu nadawczego” zalewającego duże obszary mózgu.

Jednak opublikowane w magazynie „Science” badanie pokazało odmienny obraz - dopamina działa raczej, jak to opisują naukowcy, jak „precyzyjnie dostrojona usługa pocztowa, dostarczając silnie zlokalizowane wiadomości do konkretnych gałęzi komórek nerwowych, w ściśle określonych momentach”.

Korzystając z zaawansowanych technik mikroskopowych, naukowcy odkryli, że dopamina uwalniana jest w skoncentrowanych ogniskach, co umożliwia ukierunkowane, szybkie reakcje w pobliskich komórkach, a szerzej działające sygnały wywołują tym czasem wolniejsze, rozległe efekty.

Ten podwójny system sygnalizacji pozwala dopaminie jednocześnie precyzyjnie dostrajać poszczególne połączenia nerwowe i koordynować złożone zachowania, takie jak ruch, podejmowanie decyzji i uczenie się.

- Nasze najnowsze prace wykazały, że sygnalizacja prowadzona za pośrednictwem dopaminy i jej przekazywanie dopaminy w mózgu są znacznie bardziej złożone, niż wcześniej sądziliśmy – mówi prof. Christopher Ford, doktor nauk medycznych, główny autor badania.

- Wiedzieliśmy, że dopamina odgrywa rolę w wielu różnych zachowaniach i nasza praca stanowi początek ram, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób wszystkie te zachowania mogą być przez dopaminę regulowane – dodaje.

Odkrycie może być kluczowe dla terapii wielu schorzeń. Obecne metody leczenia koncentrują się bowiem głównie na przywracaniu ogólnego poziomu dopaminy, jednak według nowego badania równie istotna może być precyzja sygnalizacji dopaminowej.

- Tak naprawdę dopiero dotykamy wierzchołka góry lodowej, próbując zrozumieć, w jaki sposób zaburzenia w działaniu dopaminy przyczyniają się do chorób takich jak choroba Parkinsona, schizofrenia czy uzależnienia – mówi dr Ford.

Wśród schorzeń zależnych od działania dopaminy można wymienić też depresję czy ADHD. - Potrzebujemy dalszych badań, aby pojąć, jak konkretne zmiany w sygnalizacji dopaminowej są zaburzone w różnych chorobach neurologicznych i psychiatrycznych. Celem byłoby oczywiście wykorzystanie tych odkryć do opracowania nowych i skuteczniejszych metod leczenia - dodaje specjalista.

Marek Matacz (PAP)

mat/ agt/