Cyfrowe opracowanie tysięcy tabliczek klinowych i umieszczenie ich w jednym miejscu to ogromna pomoc dla badaczy zajmujących się językiem i kulturą Hetytów. Ten starożytny lud, zamieszkujący przed ponad trzema tysiącami lat tereny Anatolii (dziś Turcja), posługiwał się językiem indoeuropejskim (należącym do tej samej grupy językowej, co polski, angielski, łacina, perski czy sanskryt).

W latach ok. 1650-1200 p.n.e. królestwo Hetytów wzrosło w siłę, stając się zagrożeniem dla sąsiednich państw. Byli to znakomici hodowcy koni, którzy na wyposażeniu armii mieli szybkie, skuteczne w walce rydwany. Kres potęgi przyszedł wraz ze zmianami klimatu, a konkretnie pustynnieniem hetyckiego państwa.

Dawna stolica hetyckiego królestwa, dzisiaj obiekt Światowego Dziedzictwa UNESCO, mieściła się w Hattusza. Odkryto tam jeden z największych na Starożytnym Bliskim Wschodzie zbiór tabliczek klinowych. Zawierają one tysiące tekstów w języku hetyckim oraz w takich językach jak hurycki, sumeryjski i akadyjski.

W 2023 r. stworzono wyjątkowe narzędzie cyfrowe do badania tych zbiorów, które nazwano Thesaurus Linguarum Hethaeorum Digitalis (TLHdig 0.1). Tezaurus powstał na podstawie pracy naukowej kilku pokoleń hetytologów. Statystki mówią, że miesięcznie tezaurus ma ok. 100 tys. odwiedzin.

Niedawno pojawiła się nowsza wersja tezaurusa, TLHdig 0.2, zawierająca ponad 98 proc. wszystkich opublikowanych tekstów hetyckich, czyli w przybliżeniu 22 tys. dokumentów tekstowych. Obecnie korpus tekstów liczy prawie 400 tys. linijek tekstu w transliteracji.

Jak zapowiadają naukowcy, pod koniec 2025 r. tezaurus ma już zawierać 100 proc. opublikowanych tekstów w języku hetyckim.

Naukowcy mogą przeszukiwać bazę danych, stosując różne filtry wyszukiwania. Baza zintegrowana jest z innymi narzędziami i kolekcjami cyfrowymi.(PAP)

krx/ agt/