U jednej na dziesięć osób płuca nie rozwijają się prawidłowo w dzieciństwie, przez co nie mogą osiągnąć maksymalnej pojemności płuc w wieku dorosłym. To zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych, takich jak choroby układu krążenia, choroby płuc i cukrzyca.

Do czynników ryzyka związanych z upośledzonym rozwojem funkcji płuc należą nieprawidłowa waga i wzrost. Do ich określania często stosuje się wskaźnik masy ciała (BMI), który uwzględnia masę ciała, ale nie bierze pod uwagę proporcji mięśni i tkanki tłuszczowej. By obliczyć BMI, trzeba podzielić wagę wyrażoną w kilogramach przez wzrost podniesiony do kwadratu, wyrażony w metrach: BMI = kg / m2.

Nowe badania przeprowadzili naukowcy z Karolinska Institutet (Szwecja) w oparciu o dane zebrane w ramach projektu BAMSE, w którym obserwowano ponad 4000 dzieci od urodzenia do 24 roku życia. W tym czasie wielokrotnie (maksymalnie 14 razy) mierzono BMI. Omawiane badanie objęło 3200 uczestników z co najmniej czterema pomiarami BMI.

Czynność płuc była mierzona za pomocą spirometrii w wieku 8, 16 i wreszcie 24 lat, w którym to momencie mierzono również funkcję mniejszych dróg oddechowych za pomocą objętości wydychanego azotu. Pobrano również próbki moczu, aby można było przeprowadzić analizę metabolizowanych substancji we współpracy z docentem Craigiem Wheelockiem z Instytutu Medycyny Środowiskowej Karolinska Institutet.

Jak wykazali autorzy, zarówno za wysoka, jak i za niska wartość BMI wpływa ujemnie na rozwój płuc.

"W tym badaniu, największym jak dotąd, mogliśmy śledzić dzieci od urodzenia aż do 24 roku życia, obejmując cały okres rozwoju funkcji płuc” — powiedział pierwszy autor publikacji (DOI: 10.1183/13993003.00298-2024) Gang Wang z Karolinska Institutet.

Uczestników można było podzielić na różne grupy BMI, które zaczęły się różnicować już w wieku dwóch lat. W przeciwieństwie do dzieci z prawidłowym BMI, te z utrzymującym się wysokim BMI lub przyspieszonym wzrostem BMI miały upośledzoną funkcję płuc jako osoby dorosłe, głównie w wyniku ograniczonego przepływu powietrza w płucach, stanu znanego jako niedrożność.

"Co ciekawe, odkryliśmy, że w grupie z początkowo wysokim, ale znormalizowanym przed okresem dojrzewania BMI funkcja płuc nie była upośledzona w wieku dorosłym" — wskazał Erik Melén, główny badacz, profesor pediatrii Karolinska Institutet i lekarz w Sachs' Children and Youth Hospital. - "To podkreśla, jak ważne jest optymalizowanie rozwoju dzieci zarówno we wczesnym okresie życia, jak i w pierwszych latach szkolnych i okresie dojrzewania".

Stabilnie niskie BMI może być również powiązane ze zmniejszoną funkcją płuc spowodowaną niewystarczającym wzrostem płuc. W tych przypadkach BMI nie zostało znormalizowane w trakcie badania.

"Skupiliśmy się na nadwadze, ale musimy również wychwycić dzieci z niskim BMI i wprowadzić środki żywieniowe" — mówi dr Wang.

Próbki moczu z grupy o wysokim BMI wykazały podwyższone poziomy metabolitów aminokwasu histydyny, co potwierdza obserwacje innych badaczy, którzy stwierdzili podobny wzrost u pacjentów z astmą i przewlekłą obturacyjną chorobą płuc.

"Widzimy tutaj obiektywne biomarkery korelacji, którą znaleźliśmy, nawet jeśli jeszcze nie znamy dokładnie związku molekularnego między wysokim BMI, histydyną i upośledzonym rozwojem płuc" — podkreślił profesor Melén.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ zan/