FameLab to międzynarodowy konkurs dla młodych badaczy i badaczek, którzy na scenie przedstawiają wybrane zagadnienie naukowe w zajmujący sposób, mając na to tylko trzy minuty.

W tym roku najlepsza okazała się dr inż. Marcelina Jureczko, która pracuje w Centrum Biotechnologii Politechniki Śląskiej. Na co dzień zajmuje się biotechnologią środowiskową oraz ekotoksykologią, a w swoim wystąpieniu opowiadała o grzybach-superbohaterach, które rozkładają leki przeciwnowotworowe w środowisku; dzięki czemu te substancje, które przedostały się do środowiska, nie stwarzają zagrożenia dla otoczenia.

Pytana o przepis na zwycięską prezentację Marcelina Jureczko odpowiedziała, że merytoryczny przekaz musi być przedstawiony publiczności w sposób przystępny, najlepiej z wykorzystaniem elementu rozrywkowego. "Użyłam rekwizytów, które w sposób obrazowy pozwalają lepiej zrozumieć dany temat. Wprowadziłam też elementy humorystyczne, aby dać takie rozluźnienie i czas w momentach, w których mówiłam o trudniejszych zagadnieniach" – opowiadała laureatka w rozmowie z Nauką w Polsce.

Marcelina Jureczko jest już obyta z formułą FameLab – w poprzedniej, 9. polskiej edycji dostała się do półfinału. Od tamtego czasu, jak mówiła, ciągle się rozwijała m.in. brała udział w licznych kursach o tym, jak prosto, skutecznie i zrozumiale komunikować naukę. 

Teraz laureatkę czekają przygotowania do międzynarodowego finału FameLab, który odbędzie się jesienią.

Drugie i trzecie miejsce otrzymali reprezentanci Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach: Emilie Szwajnoch (nagroda w wysokości 4 tys. zł) oraz Bartosz Szóstak (2 tys. zł).

Według publiczności najlepsza była Monika Pieniawska z Instytutu Genetyki Człowieka PAN.

Finalistów oceniało jury w składzie: dr Bartłomiej Gabryś (Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach), prof. dr hab. Zbigniew Nawrat (Śląski Uniwersytet Medyczny), David Price (EUSEA, Science Made Simple UK), dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, prof. UŚ (Uniwersytet Śląski w Katowicach; przewodnicząca) oraz dr hab. Aleksandra Ziembińska-Buczyńska, prof. PŚ (Politechnika Śląska).

Wystąpienia oceniane były pod kątem: treści przemówienia, jasności przekazu oraz charyzmy uczestnika (tzw. zasada 3C – content, clarity, charisma).

W ocenie przewodniczącej jury dr hab. Agnieszki Turskiej-Kawy, prof. UŚ, u Marceliny Jureczko wystąpiły wszystkie te trzy elementy.

Przewodnicząca przyznała, że obrady jury były burzliwe. "Niezwykle trudno jest porównywać osoby, które realizują badania w zupełnie innej dyscyplinie i metodologii, ponieważ wpływa to również na sposób przekazu" – mówiła Nauce w Polsce.

Dodała, że w jej ocenie fenomen konkursu FameLab jest powiązany z rosnącym znaczeniem popularyzacji nauki. "Współczesnej nauki nie zamykamy w szufladach albo na łamach bardzo specjalistycznych czasopism; ona ma być pewną propozycją dla otoczenia zewnętrznego, dlatego musi być opowiadana językiem zrozumiałym dla obywateli" – wskazała Agnieszka Turska-Kawa.

W finałowych zmaganiach wzięło udział 12 uczestników; połowa z nich reprezentowała Katowice. Finaliści mogli wybrać język prezentacji: dziesięcioro wybrało jęz. polski, dwoje – jęz. angielski.

Wcześniej FameLab w Polsce był organizowany w latach 2012-2021 przez Fundację British Council i Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Po przerwie polska edycja wróciła – tym razem organizatorem był Uniwersytet Śląski, a wydarzenie odbyło się w ramach całorocznych obchodów Europejskiego Miasta Nauki Katowice 2024.

Przedstawiciele UŚ zapewnili, że zorganizują również kolejne edycje.

FameLab powstał w 2005 r. w brytyjskim Cheltenham jako część tamtejszego festiwalu nauki, jednak szybko podbił serca publiczności na całym świecie. Lokalne edycje konkursu były organizowane w ponad 30 krajach na wszystkich kontynentach, a na scenach wystąpiło ponad 40 tys. uczestników. Obecnie wydarzenie odbywa się m.in. w Czechach, Niemczech, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Włoszech, Australii, Malezji, Republice Południowej Afryki oraz Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

Nauka w Polsce, Agnieszka Kliks-Pudlik

akp/ zan/