Proof of Concept został zainicjowany przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej (FNP) w ubiegłym roku w odpowiedzi na zapotrzebowanie ze strony zarówno środowiska naukowego, jak i biznesu. Dzięki wsparciu finansowemu naukowcy będą mogli sprawdzić, czy wyniki ich badań naukowych będą możliwe do skomercjalizowania i znajdą praktyczne zastosowanie. Nazwa programu brzmi tak samo, ale nie ma nic wspólnego z unijnym programem grantowym ERC Proof of Concept przyznawanym przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych.

„Na rynku brakowało wsparcia i zachęty do podejmowania projektów inicjujących nowe technologie i produkty w oparciu o odkrycia naukowe, na etapie gdy ryzyko badawcze i finansowe jest największe. Działanie Proof of Concept bardzo dobrze wypełnia tę lukę. Dotacje z tego mechanizmu pozwalają naukowcom na sprawdzenie, czy ich pomysły lub hipotezy badawcze, często ryzykowne, będą nadawały się do komercjalizacji, czy będzie możliwe znalezienie partnera biznesowego, który będzie zainteresowany ich wdrożeniem i czy znajdą się odbiorcy rezultatów. Dzięki takiej weryfikacji naukowcy mają możliwość dotarcia z bardziej „dojrzałą” propozycją do biznesu, a ten z kolei ponosi mniejsze koszty i ryzyko zaangażowania się w projekt” – powiedział Michał Pietras, dyrektor ds. działalności programowej w Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, cytowany w komunikacie prasowym.

FNP pełni rolę instytucji pośredniczącej w systemie zarządzania funduszami europejskimi wykorzystywanym do realizacji programu Proof of Concept.

Do pierwszego konkursu FNP Proof of Concept zgłoszonych zostało 236 projektów z ponad 80 organizacji badawczych z całej Polski. „Bardzo się cieszymy z tak dobrego odzewu z całego kraju. Widać, że naukowcy myślą o praktycznym wdrożeniu swoich prac badawczych i dysponują bardzo dużym potencjałem, jeżeli chodzi o projekty i pomysły” – powiedział Michał Pietras.

W dwuetapowej procedurze konkursowej, do finansowania wybrano 28 projektów, które łącznie otrzymają prawie 19 mln zł. Finansowanie zostało przyznane maksymalnie na 12 miesięcy i nie przekracza 700 tys. zł na jeden projekt. Zwycięskie projekty będą realizowane w różnych obszarach nauki – w tym – nauki humanistyczne i społeczne.

Będą one realizowane w większości na politechnikach, ale też na uczelniach, w instytutach PAN, instytutach badawczych. Dziesięć projektów będzie realizowanych w formule współpracy z przedsiębiorcą, przy czym wsparcie finansowe udzielone zostało wyłącznie wnioskującej organizacji badawczej. 11 spośród 28 projektów będzie kierowanych przez kobiety.

Jedną z osób, które zrealizują projekt w ramach przyznanego grantu FNP Proof of Concept będzie dr inż. Katarzyna Komar. W Instytucie Chemii Fizycznej PAN pokieruje projektem dotyczącym stworzenia okularów do wykorzystania w rozszerzonej rzeczywistości.

„Nie będą one oparte o technologię światłowodową (jak dotychczasowe rozwiązania), ale będą wykorzystywać niedawno odkryty mechanizm widzenia dwufotonowego, rozszerzający zakres postrzeganego promieniowania na bliską podczerwień (850-1300 nm). Projekt ten uzyskał finansowanie w wysokości prawie 699 tys. zł i jeżeli założenia naukowców się sprawdzą, może doprowadzić do stworzenia gogli VR nowej generacji, które znajdą zastosowanie, m.in. w wojsku czy medycynie” – napisano w komunikacie.

Nad rozwiązaniami korzystnymi nie tylko dla zdrowia człowieka, ale i dla planety pracować będzie dr Mikołaj Lewandowski z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego projekt wpisuje się w nurt badań naukowych oraz prac badawczo-rozwojowych mających na celu znalezienie skutecznych metod wytwarzania i magazynowania źródeł czystej energii, m.in. opracowania wydajnych katalizatorów reakcji WS, czyli reakcji rozpadu wody pozwalającej na uzyskiwanie czystego gazowego wodoru. Prof. Lewandowski będzie prowadził prace dotyczące zbadania możliwości wykorzystania miedzi i wysp azotku jako katalizatorów reakcji WS. Wyniki projektu, który otrzymał finansowanie w wysokości prawie 689 tys. zł, mogą przyczynić się do opracowania nowych technologii, które znajdą zastosowanie w przemyśle.

Kolejny nagrodzony projekt dotyczy rozwijającego się rynku eksploatacji wód oraz dna przez człowieka. Dr Witold Kazimierski z InnoPM Sp. z o.o. ze Szczecina sprawdzi możliwości zastosowania sztucznej inteligencji, a zwłaszcza tzw. uczenia głębokiego, do przetwarzania danych hydrograficznych pozyskanych za pomocą bezzałogowej jednostki pływającej.

„Obecnie na rynku nie ma wielu rozwiązań opartych na sztucznej inteligencji do analizy danych hydrograficznych, więc pomyślne wyniki tego projektu (o wartości 700 tys. zł) mogłyby znacząco przyczynić się do rozwoju kompaktowych i precyzyjnych urządzeń bezzałogowych do dokonywania i analizy pomiarów z dna wód” – podkreślili eksperci.

Działanie Proof of Concept będzie realizowane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej do 2029 r. Łączny budżet PoC wynosi 102,5 mln zł. Nabory wniosków do konkursu będą prowadzone do 2028 roku. Najbliższy nabór jest planowany w drugiej połowie 2025 r.

Nauka w Polsce, Urszula Kaczorowska

uka/ agt/