O ile zagrożenia dla zdrowia związane z konsumpcją wyrobów tytoniowych i konopi indyjskich są już dobrze poznane, znacznie mniej wiadomo o następstwach popularnego wśród młodych dorosłych wapowania. Wielu entuzjastów uważa, że „to tylko para wodna“.

Według kanadyjskich statystyk jeden na 10 Kanadyjczyków w wieku od 20 do 24 lat i jeden na 15 w wieku od 15 do 19 lat przyznał się, że w 2022 r. wapował codziennie.

Naukowcy z Concordia University w Montrealu wykazali, że dodawane do płynów stosowanych w e-papierosach tokoferol (lepiej znany jako witamina E) oraz octan tokoferolu mogą uszkadzać płuca. Badanie stanowi uzupełnienie rosnącej liczby doniesień na temat tzw. uszkodzenia płuc związanego z używaniem papierosów elektronicznych lub produktów do wapowania (EVALI).

Po podgrzaniu i wdychaniu tokoferol i octan tokoferolu osadzają się w warstwie surfaktantu - powlekającej powierzchnię pęcherzyków płucnych warstwie środka powierzchniowo czynnego. Ta nanoskopowo cienka błonka białkowo-lipidowa reguluje wymianę gazową tlen-dwutlenek węgla i stabilizuje napięcie powierzchniowe płuc podczas oddychania.

Badaniami kierowała Christine DeWolf, profesor na Wydziale Chemii i Biochemii oraz współzałożycielka Centrum Badań Nanonaukowych. Naukowcy wykorzystali tak zwane monowarstwy Langmuira, błony o grubości jednej cząsteczki, do symulacji rozszerzania i kompresji płucnego środka powierzchniowo czynnego. Następnie dodali witaminę E, która jest strukturalnie podobna do lipidów znajdujących się w błonie.

Do badania skutków tej interwencji wykorzystano różne techniki obserwacyjne, w tym mikroskopię, dyfrakcję promieni rentgenowskich i badanie odbitych promieni rentgenowskich. Naukowcy zaobserwowali, jak obecność dodatku zmienia właściwości surfaktantu i monitorowali zmiany w miarę dodawania większej ilości tokoferolu.

„Widzimy, że obecność witaminy E zmienia właściwości funkcjonalne surfaktantu” – wyjaśniła DeWolf.

„Tlen jest wymieniany na dwutlenek węgla poprzez surfaktant płucny, zatem jeśli jego właściwości ulegną zmianie, zmieni się także zdolność wymiany gazowej. A jeśli napięcie powierzchniowe ulegnie zmianie, ma to wpływ na wysiłek związany z oddychaniem. Łącznie te zmiany utrudniają oddychanie. Uważamy, że jest to podstawa molekularna przyczyniająca się do duszności i obniżonego poziomu tlenu obserwowanego u osób cierpiących na EVALI”.

Opisywana praca jest pierwszą częścią większego projektu, mającego za zadanie przyjrzeć się poszczególnym składnikom rozwiązań dostarczających użytkownikom nikotynę lub kannabinoidy.

„Wiele elementów tych rozwiązań zostało zatwierdzonych przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) do innych zastosowań – mówi DeWolf. - Jednak wysokie szybkości ogrzewania potrzebne do odparowania tych składników mogą spowodować dalsze reakcje chemiczne. Składniki, które faktycznie są wdychane, mogą nie być tymi, które znajdują się w oryginalnym e-liquidzie“.

Głównym autorem artykułu jest student studiów magisterskich Panagiota Taktikakis. Jak podkreślił, zrozumienie "wpływu dodatków do wapowania na środek powierzchniowo czynny w płucach jest niezbędne, szczególnie w przypadku młodszych pokoleń, na które większy wpływ mają trendy w wapowaniu. Badanie to ujawnia krytyczne spostrzeżenia na temat potencjalnych krótko- i długoterminowych konsekwencji wapowania, umożliwiając młodym ludziom dokonywanie świadomych wyborów dotyczących ich zdrowia i dobrego samopoczucia”.

Naukowcy wyrażają nadzieję, że ich praca może dostarczy organom regulacyjnym wiedzy na temat potencjalnych zagrożeń związanych z wapowaniem.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ bar/