Średniowieczna filozofia przyrody zmieniła sposób patrzenia na świat i jego opisywania. Naukowcy z Łodzi szukają przełomowych momentów w historii nauki badając łacińskie rękopisy XIV-wiecznego myśliciela Ryszarda Kilvingtona.
Zagadkę rękopisów łacińskich Ryszarda Kilvingtona rozwiązuje zespół z Centrum Filozofii Przyrody Uniwersytetu Łódzkiego pod kierownictwem prof. dr hab. Elżbiety Jung. Jak wyjaśnia profesor, teksty Arystotelesa były obligatoryjne na średniowiecznych uczelniach. Każdy, kto miał aspiracje do ukończenia uniwersytetu, tworzył komentarz do jego dzieł. Robił to także myśliciel Kilvington, współtwórca tzw. Szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów.
Kilvington napisał m.in. komentarz do „Fizyki” Arystotelesa. Nie ma jednak starodruków, zachowały się jedynie łacińskie rękopisy. Są to właściwie odpisy oryginalnego tekstu, przechowywane w bibliotekach na świecie. Właśnie te odpisy zamierzają przeczytać Polacy, a następnie zrekonstruować z nich tekst pierwotny i wydać go drukiem wraz z komentarzem naukowym.
„Mamy do czynienia z różnymi odpisami z tego tekstu. Trzeba je wszystkie przeczytać, porównać i pogrupować według odnalezionych grup rodzin rękopiśmiennych a następnie spróbować zrekonstruować tzw. archetyp – tekst pierwotny, który służył do przepisywania pozostałym. To jest trochę taka zabawa, cały proces przypomina działalność śledczą, tak jakbym szukała mordercy w sprawie kryminalnej” – komentuje prof. dr hab. Elżbieta Irena Jung, kierownik projektu.
Dodaje, że dzięki wydaniu tekstu łacińskiego, który jest ciągle dostępny jedynie w rękopisach komentarza Ryszarda Kilvingtona do „Fizyki” Arystotelesa, będzie można zapoznać się z nowatorskimi poglądami tego myśliciela.
TRADYCJA ROZPROSZONA
We wstępie do wydania oraz oddzielnych artykułach naukowcy opiszą, jak rozwijała się fizyka późnośredniowieczna. Zespół opracuje tekst łaciński i spróbuje rozwikłać zagadkę dotyczącą tradycji rozproszonej kilvingtonowskiego komentarza. Chodzi o to, aby ustalić wzajemną zależność rękopiśmienną, jak i zależność doktrynalną.
W planach są również publikacje w znanych periodykach w języku angielskim wyjaśniające i omawiające oryginalne poglądy Ryszarda Kilvingtona na temat filozofii przyrody. Wszystkie działania pozwolą szerokiemu gronu badaczy oglądać historię średniowiecznej filozofii przyrody w szerszym kontekście.
Ryszard Kilvington jest współzałożycielem tzw. Szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów. Szkoła ta zapoczątkowała rozwój nowej fizyki, wykorzystując w obrębie arystotelesowskiej teorii metody matematyczne.
Polacy udostępnią opis dokonań Kilvingtona w zakresie filozofii przyrody specjalistom zajmującym się historią nauki oraz osobom zainteresowanym filozofią średniowieczną. Jak podkreśla kierownik projektu, wskażą tym samym, że teorie Szkoły Oksfordzkich Kalkulatorów miały wpływ na rozwój fizyki nowożytnej uprawianej przez Galileusza i Newtona.
Będzie to, zdaniem naukowców, pierwszy pełny i rzetelny obraz początków nowej, średniowiecznej, matematycznej filozofii przyrody. Ma on umożliwić weryfikację powszechnej opinii o jej zupełnej nieprzydatności dla rozwoju fizyki.
Centrum Filozofii Przyrody zostało utworzone przez trzy wydziały UŁ - Filozoficzno-Historyczny, Fizyki i Informatyki Stosowanej oraz Biologii i Ochrony Środowiska. Ma na celu promowanie refleksji nad filozofią, historią nauki, metodologią nauki i nad samą nauką.
Na projekt „Opracowanie naukowe i wydanie krytyczne z rękopisów łacińskich komentarza Ryszarda Kilvingtona do +Fizyki+ Arystotelesa” Narodowe Centrum Nauki przeznaczyło 313 tys. zł.
PAP – Nauka w Polsce
kol/ ekr/
