W zderzeniach przeciwbieżnych wiązek protonów można badać procesy hadronizacji. Detektory rejestrują cząstki wtórne powstające bezpośrednio w obszarze zderzenia lub z rozpadów długożyciowych cząstek w obrębie otaczającego je halo. Korelacje kwantowe między trójkami mezonów pi (po prawej) dostarczają informacji o szczegółach procesu, wskazując na koherentną emisję cząstek. (Źródło: IFJ PAN)

Fizycy: trojaczki rodzące się ze zderzeń protonów są ze sobą skorelowane

Po raz pierwszy, badając korelacje kwantowe między trójkami cząstek wtórnych, powstających podczas zderzeń w akceleratorze LHC, naukowcy zaobserwowali ich koherentną produkcję. Zjawisko to analizowali fizycy z IFJ PAN w Krakowie, pracujący w ramach eksperymentu LHCb.

  • 25.09.2024 PAP/Jakub Kaczmarczyk

    „Czysta etykieta” dla chleba pełnoziarnistego. Guma gellanowa porządkuje strukturę bochenka

    Mikrododatek gumy gellanowej pozwala uzyskać pełnoziarnisty chleb o bardziej równomiernym miękiszu i stabilnych parametrach tekstury, bez sięgania po skomplikowane dodatki technologiczne - pokazali naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu we współpracy z badaczami z Indii, Słowenii i Arabii Saudyjskiej.

  • Wizualizacja atomów we wnęce optycznej oddziałujących ze sobą oraz jednocześnie ze światłem. (Źródło: Yao Wang @ Emory University)

    Fizycy: oddziaływania między atomami mogą wzmocnić emisję światła

    Polscy i amerykańscy fizycy wykazali, że bezpośrednie oddziaływania między atomami mogą wzmocnić nadpromienistość – efekt optyczny, polegający na zbiorowym rozbłysku światła. Odkrycie może być w przyszłości wykorzystane w technologiach kwantowych.

  • Fot. Adobe Stock

    Prof. Lewiński: pora na polski program badań cząstek opisywanych przez noblistów

    Nagroda Nobla dla badaczy polimerów koordynacyjnych może zdynamizować polskie prace w tej dziedzinie – ocenił w rozmowie z PAP prof. Janusz Lewiński z Politechniki Warszawskiej. Dodał, że od lat bezskutecznie zabiega o stworzenie takiego programu badań w naszym kraju.

  • Fot. Adobe Stock

    Prof. Sęk: MOF-y są jak chemiczne klocki magnetyczne

    Zauważone przez komitet noblowski szkielety metaloorganiczne (MOF) można porównać do klocków magnetycznych: metalowych kulek połączonych patyczkami. Z MOF-ów tworzyć można porowate materiały zdolne do magazynowania z góry zadanych substancji, np. wodoru – powiedział prof. Sławomir Sęk z Uniwersytetu Warszawskiego.

  • Wizualizacja dziwnego kręgu radiowego (ORC) RAD J131346.9+500320, ukazująca dwa przecinające się pierścienie dla fal radiowych metrowej długości. Ten niezwykły obiekt odkryto dzięki danym LOFAR w ramach inicjatywy nauki obywatelskiej RAD@home. Źródło: Pratik Dabhade, RAD@home
    Kosmos

    Astrofizycy odkryli największy „nietypowy krąg radiowy”

    Astrofizycy, m.in. z NCBJ, zaobserwowali i opisali najbardziej odległy i największy „nietypowy krąg radiowy", czyli ogromną chmurę promieniowania radiowego w kształcie pierścienia, składającą się z naładowanej plazmy. Obraz nowo odkrytego obiektu pochodzi sprzed 7 miliardów lat.

  • 08.10.2025 EPA/FREDRIK SANDBERG/TT
    Nagrody

    Nobel z chemii za „dziurawe kryształy” z wielkim potencjałem zastosowań

    Tegoroczna Nagroda Nobla z chemii przypadła Susumu Kitagawie, Richardowi Robsonowi oraz Omarowi M. Yaghiemu - „za rozwój szkieletów metaloorganicznych”. Chodzi o nową architekturę molekularną materiałów zawierających wolne przestrzenie. Można je wykorzystać m.in. w usuwaniu toksycznych gazów czy magazynowaniu energii.

  • 08.10.2025 EPA/FREDRIK SANDBERG/TT

    Nobel z chemii/ Prof. Kulesza: noblista Omar Yaghi ma ogromną pasję do chemii

    Jeden z trójki tegorocznych zdobywców Nobla z chemii – Omar Yaghi – to bardzo zdolny, niezwykle pracowity człowiek i świetny eksperymentator. Ma ogromną pasję do chemii – ocenił prof. Paweł Kulesza, który współpracował z noblistą w USA.

  • 08.10.2025 EPA/FREDRIK SANDBERG/TT

    Dr hab. inż. Jakub Adamek: Nobel z chemii za nowe materiały z olbrzymim potencjałem zastosowania

    Pozyskiwanie pary wodnej z powietrza, usuwanie toksycznych gazów, magazynowanie energii, kataliza – m.in. na takie potencjalne zastosowania materiałów opracowanych przez tegorocznych noblistów z chemii wskazał dr hab. inż. Jakub Adamek, profesor Politechniki Śląskiej.

  • 08.10.2025 EPA/FREDRIK SANDBERG/TT

    Prof. Bury: odkrycia noblistów dały nowe spojrzenie na projektowanie nowych materiałów

    Odkrycia tegorocznych noblistów w dziedzinie chemii dały nowe spojrzenie na materię i projektowanie nowych materiałów. Zainteresowanie naukowców materiałami MOF jest ogromne, choć skuteczne i powszechne zastosowania z ich wykorzystaniem cały czas są przed nami - powiedział dr hab. inż. Wojciech Bury, prof. UWr.

Najpopularniejsze

  • Fot. Adobe Stock

    Epigenetyk: badanie superstulatki pokazuje, że starzenie można spowalniać

  • Wiceminister nauki: rosnące oczekiwania finansowe środowiska naukowego przekraczają nasz budżet

  • Psycholog: urojenia i psychoza w schizofrenii mają związek z błędami poznawczymi

  • Resort nauki ogłosił rok 2026 rokiem popularyzacji nauki

  • Ślady palenia w DNA - nowe narzędzie medycyny i kryminalistyki

  • ESO/A. Levan, A. Martin-Carrillo et al.

    Tajemniczy rozbłysk może oznaczać, że gwiazda wchłonęła czarną dziurę

  • Współpracujące modele SI zdały medyczne egzaminy

  • Nie tylko antybiotyki na stałe zmieniają florę bakteryjną jelit

  • USA/ Udany test rakiety Starship przed planowanymi misjami na Księżyc i Marsa

  • Im dłużej przed ekranem, tym gorzej w szkole

Toń morska w jurze i w kredzie. Arch. Macieja Pindakiewicza

Ryby zdetronizowały głowonogi i zdominowały oceany na przełomie kredy i jury

Morza w okresie jurajskim nie przypominały tych dzisiejszych, ponieważ wtedy dominowały głowonogi, których najbliżsi dzisiejsi krewniacy to kałamarnice i mątwy. Zmiana nastąpiła na przełomie jury i kredy, kiedy to ryby zaczęły przejmować oceany – wykazały badania paleontologów m.in. z PAN.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera