Zaburzenia zdrowia psychicznego dotykają prawie miliard ludzi na całym świecie i są główną przyczyną samobójstw. Na przykład w Polsce około 6 milionów ludzi cierpi na różnego rodzaju problemy ze zdrowiem psychicznym, a ponad 5000 osób rocznie odbiera sobie życie (według danych policji w 2022 roku odnotowano łącznie 14 520 prób samobójczych, a 5108 zakończyło się zgonem).

O ile czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza czy hałas, zostały przekonywująco powiązane na przykład z chorobami układu krążenia i ogólnym samopoczuciem, to niewiele jest mocnych dowodów na rolę hałasu komunikacyjnego w zaburzeniach zdrowia psychicznego.

Teraz naukowcy ze szwajcarskiego Swiss Tropical and Public Health Institute ocenili związek hałasu komunikacyjnego z samobójstwami w Szwajcarii. Analizie poddano dane z lat 2001-2015 pochodzące od 5,1 miliona osób wieku 15 i więcej lat z badania Swiss National Cohort. Dane dotyczące narażenia na hałas zostały przyporządkowane uczestnikom badania na podstawie miejsca zamieszkania.

Jak się okazało, każde 10 dB wzrostu średniego hałasu ulicznego w domu zwiększa ryzyko samobójstw o 4 proc. Zaobserwowano również związek z hałasem kolejowym, choć mniej wyraźny. Wyniki te utrzymały się nawet po uwzględnieniu narażenia na zanieczyszczenie powietrza, ilości zieleni wokół domu i wielu wskaźników społeczno-ekonomicznych.

„Użyliśmy samobójstw jako wskaźnika zaburzeń zdrowia psychicznego, ponieważ nie mamy wiarygodnych szwajcarskich danych na temat diagnoz zdrowia psychicznego, takich jak depresja czy lęk – powiedział Benedikt Wicki, doktorant w szwajcarskim TPH i pierwszy autor badania (DOI: 10.1289/EHP11587). - Hałas zwiększa obciążenie psychiczne, przyczyniając się do rozwoju zaburzeń psychicznych lub pogorszenia stanu chorobowego”.

Biologiczne mechanizmy wpływu hałasu na zdrowie psychiczne obejmują zaburzenia snu, podwyższony poziom hormonów stresu, zmiany w funkcjonowaniu mózgu oraz poczucie utraty kontroli. „Nasz mózg rejestruje hałas jako oznakę potencjalnego zagrożenia i aktywuje reakcję 'walcz lub uciekaj'. Ciągły hałas komunikacyjny w twoim domu może sprawić, że będziesz zdenerwowany i niezdolny do radzenia sobie ze stresem” – powiedziała Danielle Vienneau, szwajcarska badaczka TPH i naczelna autorka badania.

"Nasze badanie uzupełnia rosnącą liczbę dowodów na to, że chroniczne narażenie na hałas związany z transportem wpływa na samopoczucie fizyczne i psychiczne – powiedział Martin Röösli, szef działu narażenia środowiskowego i zdrowia w Swiss TPH. - Pokazuje, że środki zmniejszające hałas, takie jak ograniczenia prędkości, lżejsze pojazdy, cicha nawierzchnia drogowa i opony, opłacają się". (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/ agt/