Dimorphos to niewielki księżyc planetoidy Didymos. NASA obrała go za cel misji Double Asteroid Redirection Test (DART). 26 września 2022 roku nastąpiła zaplanowana kolizja sondy kosmicznej z tym obiektem.

Celem było sprawdzenie w praktyce jednego ze sposobów na ochronę Ziemi przez potencjalnymi przyszłymi uderzeniami planetoid. Uderzenie kinetyczne sondy w taki obiekt powinno w minimalnym stopniu zmienić jego trajektorię, ale jeśli będzie dokonane odpowiednio wcześnie, może to zmienić orbitę na tyle, że planetoida minie Ziemię.

Test praktyczny okazał się sukcesem – udało się zmienić orbitę Dimorphosa. Specjalnie jako obiekt testowy wybrano planetoidę podwójną, aby można było przy pomocy teleskopów naziemnych obserwować zmiany blasku i na tej podstawie określić, w jaki sposób zmienił się okres obiegu Dimorphosa wokół Didymosa.

"To jest przełomowy moment dla obrony planetarnej i przełomowy moment dla ludzkości (...) Uważam, że NASA udowodniła, że jesteśmy poważnym obrońcą planety" - powiedział szef agencji Bill Nelson.

Przed uderzeniem Dimorphos okrążał drugą z planetoid w ciągu 11 godzin i 55 minut. Przewidywano, że na skutek uderzenia okres ten zmieni się przynajmniej o 73 sekundy. Tymczasem dane wskazują, że zmienił się aż o 32 minuty. Nowy okres orbitalny skrócił się do 11 godzin i 23 minut.

Aktualnie trwają dalsze obserwacje teleskopami naziemnymi na całym świecie, a także radarami w Goldstone (Kalifornia, USA) i w Green Bank Observatory (Zachodnia Wirginia, USA). Trwają również analizy efektywności transferu momentu pędu od sondy DART do planetoidy. W chwili kolizji sonda poruszała się z prędkością 22530 km/h względem planetoidy. Naukowcy analizują materię wyrzuconą w przestrzeń kosmiczną na skutek impaktu. Odrzut od tego wyrzutu materii znacznie wzmocnił efekt, jaki sonda DART wywarła na Dimorphosa, podobnie jak to się dzieje w przypadku powietrza wypływającego z balonu, powodującego, że balon porusza się w przeciwną stronę.

Trwają też analizy zdjęć wykonanych przez sondę DART w trakcie zbliżania się do planetoidy oraz fotografii z niewielkiego satelity satelity LICIACube, który został wypuszczony przed zderzeniem. Badacze mają nadzieję, że pozwoli to to na lepsze oszacowanie masy i kształtu asteroidy. Dodatkowo za cztery lata do obu planetoid dotrze sonda kosmiczna Hera, którą chce wysłać Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), aby dokładnie zbadać te ciała, a także powstały krater.

W komunikacie NASA podkreśla, że Didymos i Dimorphos nie stanowiły zagrożenia dla Ziemi, a przeprowadzona operacja była testem możliwości obrony naszej planety przed potencjalnymi przyszłymi zagrożeniami od asteroid. (PAP)

cza/ ekr/