Dyrektor Instytutu Genetyki Człowieka PAN w Poznaniu prof. dr hab. Michał Witt podkreślił we wtorek, że „dla instytutu statutową dzielnością są badania podstawowe i to jest oczywiste; tym się zajmujemy na co dzień, to robimy przede wszystkim. Ale ponieważ należymy do Wydziału Nauk Medycznych PAN, mamy również pewną specyfikę ze względu na obiekt, którym się zajmujemy, którym jest zawsze człowiek, pacjent ze swoimi problemami zdrowotnymi – jesteśmy blisko zagadnień zdrowotnych i blisko najróżniejszych procedur, w tym procedur diagnostycznych”.

Profesor zaznaczył, że Instytut od lat zajmuje się chorobami rzadkimi, genetycznymi, nowotworowymi. Jak wskazał, „sytuacja specyficzna miała miejsce w ub. roku”.

„Wybuch pandemii w 2020 roku praktycznie zmienił nasz horyzont i nasz sposób widzenia problemów diagnostycznych, a my od razu podjęliśmy działania wspomagające system opieki zdrowotnej naszą działalnością diagnostyczną wykonując to, na czym się dobrze znamy – diagnostykę molekularną”.

Profesor przypomniał, że w momencie wybuchu pandemii Instytut Genetyki Człowieka (IGC) jako jedyny instytut PAN utworzył Laboratorium Diagnostyki COVID-19 z własnym punktem pobrań drive-thru. Opracował także swój własny test RT-PCR na COVID-19 i jako pierwszy w Polsce opracował i wprowadził do praktyki test różnicujący COVID-19 i grypę; obecnie trwa procedura patentowa. Profesor zaznaczył, że powstanie Innowacyjnego Centrum Medycznego to naturalne rozwinięcie aktywności prospołecznej, którą Instytut prowadzi obok badań naukowych, stanowiących działalność statutową ośrodka.

Na wtorkowej uroczystości podkreślono, że powołanie Innowacyjnego Centrum Medycznego to ważny krok w upowszechnianiu badań naukowych i przełożeniu ich na nowoczesną, wysokospecjalistyczną diagnostykę molekularną chorób. Wpłynie to na szybsze i bardziej precyzyjne określenie przyczyn i stadium rozwoju chorób genetycznych oraz nowotworów rzadkich u pacjentów, co przekłada się na skuteczniejsze zastosowanie terapii leczniczej, a w rezultacie zwiększenie szans na wyleczalność. W IGC PAN metody biologii molekularnej stosowane są rutynowo do prac badawczych, a użycie ich w działaniach diagnostycznych jest naturalnym rozszerzeniem kompetencji i doświadczenia ponad 80-osobowego zespołu. Badacze z Instytutu mają na swoim koncie opracowanie podstaw diagnostyki wielu chorób z zakresu genetyki i chorób rzadkich, na tej podstawie opracowywane są konkretne terapie lecznicze dla pacjentów.

Innowacyjne Centrum Medyczne powstało w nowym budynku. Centrum otrzymało dotację ze środków UE w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Wielkopolskiego na lata 2014 – 2020, z czego zakupiono część wyposażenia.

Kierownikiem Innowacyjnego Centrum Medycznego został wieloletni pracownik IGC PAN specjalizujący się w badaniach związanych z dziedzicznymi predyspozycjami występowania nowotworów układu pokarmowego prof. dr hab. Andrzej Pławski.

„To, że Instytut ma bardzo duży potencjał w zakresie diagnostyki molekularnej, wynika i z tego, że mamy bardzo duże doświadczenie w badaniu wielu chorób, ale również mamy bardzo dobrze wykwalifikowanych pracowników. Taki potencjał będziemy chcieli wykorzystać w praktyce medycznej i w mojej opinii otwierane dzisiaj Centrum pozwoli na implementację tego potencjału IGC do praktyki klinicznej” – zaznaczył prof. Pławski.

W skład Innowacyjnego Centrum Medycznego wejdzie funkcjonujące już od roku Laboratorium Diagnostyki COVID-19, które tu będzie kontynuować swą działalność. Laboratorium wykonuje testy RT-PCR wykrywające obecność wirusa SARS-CoV-2 oraz testy antygenowe. Posiada uprawnienia podmiotu leczniczego i wpisane jest na listę Laboratoriów COVID-19 Ministerstwa Zdrowia. Do dzisiaj przebadano w nim ponad 60 tys. osób.

Oprócz wykonywanych testów diagnostycznych w Laboratorium analizowana jest budowa i zmienność genomów wirusów SARS-CoV-2, a wyniki wprowadzane są do ogólnoświatowych baz danych. Monitorując dynamikę epidemii IGC PAN wykazał m.in., że wariant brytyjski był odpowiedzialny za trzecią falę zakażeń, stanowiąc w kwietniu tego roku 96 proc. przypadków chorobowych w Wielkopolsce.

Jak poinformowano we wtorek, w niedługim czasie w ramach Innowacyjnego Centrum Medycznego uruchomiona zostanie również pracownia sekwencjonowania genomowego. Wyposażona jest w najnowsze sekwenatory firmy Illumina – ich zakup umożliwiła dotacja z Ministerstwa Edukacji i Nauki. Aparatura ta pozwoli na wprowadzenie sekwencyjnej analizy całogenomowej oraz celowane sekwencjonowanie wybranych genów i ich grup. Metody te znajdą zastosowanie w diagnostyce chorób genetycznych oraz w monitorowaniu zmienności wirusa SARS-CoV-2 w populacji polskiej.

Zadaniem Innowacyjnego Centrum Medycznego, obok diagnostyki COVID-19, będzie wprowadzenie do diagnostyki chorób, które od dawna są przedmiotem badań naukowych w Instytucie Genetyki Człowieka PAN. Diagnostyka Innowacyjnego Centrum Medycznego ma być rozszerzana w miarę zapotrzebowania ze strony pacjentów oraz lekarzy klinicystów współpracujących z IGC PAN.

Historia Instytutu Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk w Poznaniu sięga 1974 roku; od lat Instytut jest wiodącym ośrodkiem genetyki człowieka w Polsce. Jego statutową działalnością są badania podstawowe w dziedzinie nauk medycznych m.in. cytogenetyka, genetyka molekularna, patologia komórkowa, biologia rozrodu, mutageneza i biotechnologia. Ośrodek ma istotne zasługi w opracowywaniu i wdrażaniu nowoczesnych metod diagnostycznych, innowacyjnych leków i podejść terapeutycznych. (PAP)

autor: Anna Jowsa

ajw/ ekr/