Zespół stresu pourazowego (posttraumatic stress disorder, PTSD) to termin dotyczący szerokiego zakresu objawów psychologicznych, jakie mogą rozwinąć się u osób, które oświadczyły traumatycznego wydarzenia lub były jego świadkiem. To zaburzenie jest formą reakcji na wydarzenie tak stresujące, że przekracza zdolności danej osoby do radzenia sobie i adaptacji. Osoba dotknięta PTSD cierpi z powodu lęku, uczucia wyczerpania, poczucia bezradności, prześladują ją wspomnienia traumatycznego wydarzenia i koszmary senne o tematyce związanej z doznaną traumą. U niektórych objawy utrzymują się latami, prowadząc do trwałej zmiany osobowości.

Kanadyjski zespół z University of Toronto przeanalizował dane z bazowego Canadian Longitudinal Study on Aging, które obejmowało 27 211 uczestników w wieku 45-85 lat, z których 1323 miało PTSD.

Badanie wykazało związki między PTSD a różnymi czynnikami, takimi jak ubóstwo, płeć, wiek, imigracja, pochodzenie etniczne, stan cywilny i zdrowie fizyczne.

Ubóstwo było silnie związane z PTSD - tego zaburzenia doświadczał jeden na siedmiu respondentów, których dochód w gospodarstwie domowym, nie przekraczał 20 000 dolarów rocznie.

Autorzy badań przypuszczają, że optymalny poziom błonnika pokarmowego daje swego rodzaju efekt ochronny związany ze zdrowiem psychicznym. Może to mieć związek z przekazywaniem sygnałów pomiędzy jelitami a mózgiem za pośrednictwem krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które są metabolicznymi produktami ubocznymi fermentacji bakteryjnej w ludzkich jelitach.

„Powstające w okrężnicy z fermentującego włókna cząsteczki SCFA mogą komunikować się z komórkami i wpływać na funkcjonowanie mózgu” - powiedziała Karen Davison, dyrektor Nutrition Informatics Research Group i członek wydziału nauk o zdrowiu Kwantlen Polytechnic University.

Natomiast czynniki związane z dietą, w których przypadku prawdopodobieństwo PTSD było zwiększone obejmowały codzienne spożywanie ciastek, roślin strączkowych i orzechów lub czekolady.

„Odkrycie, że zwiększone spożycie roślin strączkowych i orzechów było powiązane z większym prawdopodobieństwem wystąpienia zespołu stresu pourazowego, było nieoczekiwane” - zaznaczyła Christina Hyland, doktorantka na Uniwersytecie w Toronto. „Jednak zbiór danych Canadian Longitudinal Study on Aging obejmował pokarmy takie jak masło orzechowe i mógł również obejmować mniej zdrowe odmiany, takie jak orzechy solone lub kandyzowane”.

„Niestety nie wiemy, czy objawy PTSD osłabiły zdolność jednostki do pracy, co doprowadziło do ubóstwa, czy też stres związany z ubóstwem zaostrzył objawy PTSD u respondentów” - mówi starszy autor, Esme Fuller-Thomson, dyrektor Institute for Life Course & Aging oraz profesor na Wydziale Pracy Socjalnej Factor-Inwentash Uniwersytetu Toronto (FIFSW) oraz Wydziale Medycyny Rodzinnej i Społecznej.

Kobiety miały prawie dwukrotnie większą częstość występowania PTSD w porównaniu z mężczyznami (6,9 proc. w porównaniu z 3,9 proc.). Osoby owdowiałe lub rozwiedzione, były dwukrotnie bardziej narażone na zaburzenia w porównaniu z osobami w związku małżeńskim lub żyjącymi w związku nieformalnym zgodnie z prawem zwyczajowym (8,8 proc. w porównaniu z 4,4 proc.).

Pod względem wieku częstość występowania PTSD była najwyższa wśród osób w wieku 45–54 lat (6,4 proc.), a najmniejsza wśród osób w wieku 75 lat i starszych (3,1 proc.).

„Potwierdza to wcześniejsze badania, które wykazały, że zespół stresu pourazowego najczęściej występuje u mężczyzn po czterdziestce i kobiet po pięćdziesiątce” - mówi współautorka, Karen Kobayashi, profesor na Wydziale Socjologii i pracownik naukowy Institute on Aging & Lifelong Health University of Victoria.

Częstość występowania PTSD była wyższa u osób, które miały co najmniej dwa schorzenia, doświadczały przewlekłego bólu lub paliły tytoń w przeszłości.

„Jest to zgodne z wynikami innych badań, w których stwierdzono zwiększone ryzyko chorób układu krążenia, metabolizmu i układu mięśniowo-szkieletowego u osób z zespołem stresu pourazowego” - mówi współautorka Meghan West, studentka studiów magisterskich. „Te powiązania mogą wynikać ze zmian w osi podwzgórze-przysadka-nadnercza (oś HPA), zapalenia współczulnego układu nerwowego lub zachowań , które zwiększają ryzyko złego stanu zdrowia fizycznego”.

Częstość występowania PTSD wśród imigrantów pochodzących z mniejszości (7,5 proc.) była ponad dwukrotnie większa niż wśród białych imigrantów (3,6 proc.) i około 50 proc. wyższa niż wśród białych urodzonych w Kanadzie (5,6 proc.).

„Nasze odkrycia podkreślają znaczenie odrębnego rozważenia rasy i statusu imigracyjnego” - stwierdza współautor Hongmei Tong, adiunkt ds. Pracy socjalnej na MacEwan University w Edmonton. - „Imigranci mniejszościowi w Kanadzie pochodzą głównie z Azji Południowej, Chin i Bliskiego Wschodu, gdzie grupy osób doświadczyły konfliktów politycznych i / lub zakłóceń w ciągu ostatnich 60 lat” - mówi. - „Imigranci z tych regionów są również bardziej narażeni na traumatyczne incydenty, takie jak klęski żywiołowe i konflikty zbrojne, i w rezultacie mogą być bardziej narażeni na PTSD. W związku z tym może w ich przypadku istnieć większe zapotrzebowanie na zasoby dotyczące zdrowia psychicznego”. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ zan/