Gwiazda TRAPPIST-1 ma zaledwie osiem procent masy Słońca, jest znacznie chłodniejsza i świeci dużo słabiej. Okrąża ją siedem planet o wielkościach i masach typu ziemskiego, z których aż trzy mają orbity wypadające w ekosferze, czyli obszarze, w którym na ich powierzchniach może występować woda w stanie ciekłym – zatem potencjalnie nadające się do życia. Od systemu TRAPPIST-1 dzieli nas około 40 lat świetlnych.

Odkrycie systemu ogłoszono w lutym b.r., ale wtedy nie były znane dokładne parametry orbitalne najdalszej z planet: TRAPPIST-1 h. Badacze z międzynarodowej grupy, którą kierowali naukowcy z University of Washington, wykorzystali dane z teleskopu Keplera do dokładnego przeanalizowania własności tej planety. Potwierdzono, iż okrąża swoją gwiazdę co 19 dni (a dokładniej 18,77 dnia).

Przypuszczalnie planeta krąży poza zewnętrzną krawędzią ekosfery i jest na niej zbyt zimno dla życia w formie takiej, jakie znamy. Ilość docierającej do planety energii jest porównywalna z tym, co od Słońca otrzymuje planeta karłowata Ceres, krążąca w głównym pasie planetoid pomiędzy orbitami Marsa, a Jowisza. Średnia temperatura na planecie TRAPPIST-1 h wynosi 173 kelwiny, czyli około minus 100 stopni Celsjusza.

Korzystając dodatkowo z wcześniejszych danych z Kosmicznego Teleskopu Spitzera naukowcy sprawdzili też rezonanse, jakie występują pomiędzy planetami w systemie TRAPPIST-1. Rezonansami orbitalnymi astronomowie nazywają zależności pomiędzy okresami obiegu planet - sytuację, w której na określoną liczbę obiegów jednej planety przypada wielokrotność obiegów drugiej planety. Zjawisko to jest dobrze znane z Układu Słonecznego, np. dla niektórych z księżyców Jowisza, gdzie na jeden obieg Ganimedesa wokół Jowisza przypadają dwa obiegi Europy wokół Jowisza i cztery obiegi Io wokół Jowisza.

Rezonanse pomagają w utrzymaniu stabilności układu planetarnego TRAPPIST-1. Przy tak zwartym układzie, gdyby nie odpowiednie rezonanse, zapewne byłby on mocno chaotyczny; niektóre planety mogłyby zostać wyrzucone z systemu albo spaść na gwiazdę. Badacze z grupy, którą kierował Rodrigo Luger z University of Washington w Seattle, obliczyli sześć możliwych okresów rezonansowych dla planety TRAPPIST-1 h, które nie zaburzają stabilności systemu. Inne dostępne dane wykluczyły pięć z nich, pozostawiając tylko jeden.

Oprócz badań najdalszej planety naukowcy zmierzyli okres rotacji gwiazdy, który wynosi 3,3 dnia. Wykryli też aktywność zgodną z taką, jaką mają czerwone karły będące w średnim wieku, cechujące się niską aktywnością. (PAP)

cza/ zan/