Budowa krakowskiego synchrotronu Solaris - akceleratora cząstek emitującego promieniowanie elektromagnetyczne o dużym natężeniu – osiągnęła półmetek. Teraz jego twórcy szukają instytucji zainteresowanych tworzeniem koncepcji nowych linii badawczych.
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego Solaris ma zostać uruchomione w Krakowie w 2014 r., a pierwsze grupy badawcze skorzystają z niego na początku 2015 r. Na początku lutego br. jego budowa jest na półmetku - osiągnięto stan surowy zamknięty budynku.
„Obecnie jednym z naszych zadań jest intensyfikacja prac prowadzących do wykorzystania w pełni potencjału polskiego synchrotronu poprzez przygotowanie jak największej ilości linii eksperymentalnych, spełniających oczekiwania i możliwości polskiego środowiska naukowego” – informuje Emilia Król z Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego.
„Zależy nam na jak najszerszym dotarciu zarówno do potencjalnych użytkowników synchrotronu, jak również do instytucji, które chciałyby zgłosić projekty swoich linii badawczych” – dodaje.
W związku z tym centrum zaprasza instytucje, które chcą koordynować i przygotować koncepcje nowych linii badawczych do zgłaszania swoich projektów. Ankietę użytkownika mogą wypełnić też naukowcy i grupy badawcze zainteresowane badaniami na synchrotronie. Formularze obu ankiet znajdują się na stronie http://www.synchrotron.uj.edu.pl/badania-i-wspolpraca.
Do tej pory zostały przygotowano cztery koncepcje linii badawczych. Projekt obejmuje budowę jednej linii eksperymentalnej: PEEM/XAS. Jej koordynatorem jest prof. Józef Korecki z Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN w Krakowie.
Na etapie projektowo-koncepcyjnym są także trzy linie: linia eksperymentalna do spektroskopii miękkiego promieniowania rentgenowskiego, linia promieniowania UV oraz stacja badawcza U-ARPES oraz linia pomiarowa do badań strukturalnych makromolekuł biologicznych oraz nowych materiałów.
Docelowo, aby w pełni wykorzystać możliwości polskiego synchrotronu, można zbudować ich nawet kilkanaście. Będą wyposażone łącznie w około 20-25 stanowisk badawczych.
„Najważniejsze zadanie związane z realizacją projektu Solaris dopiero przed nami, gdyż zaraz po oddaniu budynku do użytkowania, będą montowane już zakontraktowane poszczególne komponenty maszyny. Z pewnością będzie to duże wyzwanie dla zespołu Solaris, gdyż po raz pierwszy w Polsce realizuje się taki projekt\" – mówi prof. Marek Stankiewicz dyrektor Centrum Promieniowania Synchrotronowego, jednostki międzywydziałowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, która realizuje ten projekt.
Koszt realizacji projektu Solaris to kwota blisko 153 miliony złotych, w tym sam budynek to kwota prawie 50 mln zł. Projekt w całości jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2007-2013.
PAP – Nauka w Polsce
ekr/ mrt/
