Ustawa została podpisana w poniedziałek, 15 kwietnia - poinformowała we wtorek Kancelaria Prezydenta.

Fundusz Polskiej Nauki powstanie w Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK). Zostanie dofinansowany kwotą 500 mln zł, poprzez obniżenie funduszu statutowego BGK.

Zgodnie z zapisami ustawy środki Funduszu będą pochodzić m.in. z dotacji celowych z budżetu państwa; środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi; środków z kredytów lub pożyczek zaciągniętych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; wpływów z obligacji emitowanych na rzecz Funduszu przez Bank Gospodarstwa Krajowego; pożyczek z budżetu państwa; darowizn i zapisów; wpływów z komercjalizacji wyników pracy zespołów badawczych.

Z Funduszu będzie finansowana nowatorska formuła współpracy naukowej: wirtualny instytut badawczy (WIB). Mowa tutaj o specjalnej formie organizacji zespołów naukowych prowadzących badania zorientowane na komercjalizację, ważne dla realizacji strategii rozwoju państwa. Zespoły będą tworzone przez uczonych z różnych ośrodków badawczych, a ich pracami pokieruje lider o uznanym dorobku naukowym.

WIB nie będzie posiadał osobowości prawnej, nie będzie również pracodawcą dla naukowców wchodzących w skład tworzących go zespołów badawczych. Środki z Funduszu mają zostać przeznaczone bezpośrednio na konkursy dla zespołów naukowych, których prace mają być finansowane w perspektywie długoterminowej (do 10 lat).

Resort nauki, który przygotował projekt ustawy, wskazywał, że to właśnie długość i elastyczność finansowania ma odróżniać Fundusz od istniejących już instytucji przyznających granty na badania naukowe. "Projektowany instrument Funduszu Polskiej Nauki umożliwia długoterminowe finansowanie zespołów badawczych, które będą mogły prowadzić swoje projekty badawcze, a w trakcie ich prowadzenia zmieniać cele badawcze. I to jest zasadnicza różnica między funkcjonowaniem tego instrumentu a Narodowym Centrum Nauki (NCN) czy Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBR)" - mówił podczas dyskusji w Senacie ówczesny wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Piotr Dardziński.

Każdy WIB będzie zarządzany przez podmiot wskazany przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego: według zapisów ustawy, może to być należący do Sieci Badawczej Łukasiewicz wrocławski PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii albo podmiot wybrany w trybie otwartego konkursu ofert.

Obszar działalności naukowej każdego nowego WIB-u będzie wskazywany przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego ds. gospodarki. Jak zapowiedzieli autorzy ustawy, pierwszy wirtualny instytut finansować będzie badania dotyczące szeroko rozumianej biotechnologii, ze szczególnym uwzględnieniem biotechnologii medycznej. Zarządzać nim będzie wrocławski PORT.

Resort nauki chce w ten sposób wspierać strategię budowania polskiego sektora biotechnologicznego.

Nadzór nad gospodarowaniem środkami Funduszu sprawować będzie Rada Nadzorcza BGK. Plan finansowy Funduszu będzie stanowił wyodrębnioną część planu finansowego BGK. Fundusz będzie funkcjonował na zasadach funduszu przepływowego, podobnie jak inne fundusze znajdujące się w zarządzie BGK (w tym Krajowy Fundusz Drogowy czy Fundusz Kolejowy).

Po powstaniu Funduszu Rada Nadzorcza BGK zostanie powiększona o przedstawiciela ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.

Ustawa wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

PAP - Nauka w Polsce, Katarzyna Florencka

kflo/ agt/