Niezwykle czuły węch pozwala psom wykrywać pozostawione przez ludzi i zwierzęta ślady zapachowe, przemycane narkotyki, materiały wybuchowe, a nawet nowotwory, chorobę Parkinsona, cukrzycę i malarię.

Niektóre osoby chore na padaczkę (epilepsję) mają specjalnie wyszkolone psy (często golden retriever albo labrador retriever), które są w stanie zapewnić podstawową i szybką pomoc zaraz po wystąpieniu ataku epilepsji. Taki pies potrafi włączyć wcześniej przygotowany alarm, zwrócić szczekaniem uwagę innych osób, a nawet złagodzić spowodowany drgawkami upadek na podłoże. Są doniesienia o psach, które przewidywały napady przed ich wystąpieniem, chociaż ta zdolność nigdy nie została zweryfikowana w testach naukowych. Nie było także wiadomo, w jaki sposób psy rozpoznają napad drgawek.

Dr Amélie Catala z uniwersytetu w Rennes wraz ze swoim zespołem wykazała, że podczas napadu drgawek wydzielane są substancje o specyficznym zapachu, a psy potrafią wyczuć ich obecność.

Naukowcy poprosili ochotników z padaczką o wytarcie rąk, czoła i szyi wacikiem natychmiast po ataku, a następnie umieszczenie wacika w woreczku strunowym. Przed zamknięciem woreczka mieli także wydychać do niego powietrze. Poprosili również ochotników, aby zrobili to samo po gimnastyce lub lekkim wysiłku.

Następnie badacze wykorzystali wspomniane woreczki do wyszkolenia pięciu psów rasy mieszanej w wieku od 2 do 5 lat, aby rozpoznawały zapachy związane z napadami.

Po szkoleniu psy poddane zostały sprawdzianowi – musiały wybierać pomiędzy siedmioma próbkami zapachowymi pobranymi od jednej osoby, przy czym tylko jedna została pobrana po napadzie drgawek. Każdy pies wziął udział w dziewięciu testach z udziałem próbek pobranych od ludzi, których wcześniej nie spotkał.

Trzy psy prawidłowo rozpoznały 100 proc. próbek. Pozostałe dwa zidentyfikowały prawidłową próbkę w dwóch trzecich przypadków. Wszystko to pomimo różnych zapachów ciała poszczególnych osób – co wskazuje na specyficzny „zapach drgawek”.

Nie wiadomo na razie, jakie cząsteczki wykrywają psy, ani jaki związek ma ich wydzielanie z aktywnością elektryczną mózgu, jednak autorzy planują dalsze badania nad tym zagadnieniem. W szczególności chcą się dowiedzieć, czy specyficzny zapach jest obecny przed atakiem i czy mógłby go wykrywać pies lub elektroniczny „sztuczny nos”, dając epileptykowi czas na wezwanie pomocy lub przyjęcie bezpiecznej pozycji. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/