CO ZOSTAWIŁ LODOWIEC?

„Jest to z pewnością najbogatsze stanowisko z tego okresu w naszym kraju i jedno z najbogatszych w Europie” – mówi Dagmara Mańka z Instytutu Archeologii i Etnologii PAN,  badająca stanowisko w Wilczycach.

Łowcy wybrali sobie na obozowisko szczyt wzniesienia, skąd mogli obserwować okolicę. Tuż obok płynęła rzeka, dzisiejsza Opatówka.

Interpretację odkryć utrudnia zaburzona stratygrafia, czyli układ warstw. Wszystkie zabytki znajdują się na złożu wtórnym. Jest to wynik topnienia lodowca. „Zabytki archeologiczne znajdują się w wypełnisku klina mrozowego. Wcześniej wypełniał go lód, który w czasie cofania lodowca, wytopił się. Wtedy to, co było na górze, osadziło się na jego miejscu. Stąd materiał, pozostałość obozowiska, wypełnił wolne miejsce” – wyjaśnia archeolożka.

W wypełnisku klina znaleziono wiele zabytków kościanych i krzemiennych. Archeolodzy pod kierownictwem prof. Romualda Schilda z IAiE PAN w ubiegłych latach odkopali fragmenty kamiennych płyt, które mogły służyć jako wykładzina podłogowa. „Takie znalezisko można interpretować jako dowód na istnienie jakiegoś obiektu o charakterze mieszkalnym” – przypuszcza Dagmara Mańka.

Dagmara Mańka zwraca uwagę jednak na prawdopodobną sezonowość osadnictwa. „Wskazują na to wynik badań licznych kości zwierzęcych. Oprócz konia i nosorożca zidentyfikowano też kości lisa polarnego. Polowano na niego zapewne w okresie zimowym, kiedy jego futro jest cenniejsze niż w pozostałych porach roku” – wyjaśnia.

Z lisem polarnym wiąże się jeszcze jedno niezwykłe znalezisko. „W jednym miejscu odkryliśmy skupisko około 100 zębów należących do lisa. Wszystkie były przewiercone. Byłby to najdłuższy znany naszyjnik z tego okresu” – zapewnia.

KRZEMIENIE I KOŚCI

Do najcenniejszych znalezisk z całą pewnością można zaliczyć szczątki ludzkie i krzemienne figurki. „Kości, które - jak ustalono - należały do dziecka, zostaną przebadane i przez antropologów, i przez genetyków. Chcemy uzyskać jak najwięcej informacji” – mówi Mańka.

Figurki krzemienne prawdopodobnie przedstawiają kobiety, tzw. Wenus. Znalezisko jest niezwykle cenne, ponieważ to pierwsze takie przypadki z paleolitu, kiedy do wykonania Wenus wykorzystano surowiec krzemienny, a nie kościany. „Figurki zostały poddane już badaniom traseologicznym, wyszukującym mikroślady zużycia materiałów krzemiennych. Potwierdzają one, że figurki nie były używane jako narzędzia. Musiały mieć jakieś inne przeznaczenie” – dodaje.

Dziś można także powiedzieć, że część krzemieni to ewidentne importy, przyniesione do Wilczyc z odległości co najmniej kilkudziesięciu kilometrów.

Badacze nie mieli problemów z wydatowaniem stanowiska. Do dyspozycji było wiele próbek kości i węgli drzewnych, które oddano analizie izotopu węgla C14. Wynik, jaki uzyskano, oscyluje około 13-14 tys. lat przed Chr.

Prace wykopaliskowe, obejmujące także rozpoznanie geologiczne, będą kontynuowane. Umożliwił je przyznany grant Komitetu Badań Naukowych.

 
***

Kultura magdaleńska rozwijała się w górnym paleolicie na obszarze Europy Zachodniej i Środkowej. Nazwa pochodzi od stanowiska La Madeleine we Francji. Z przedstawicielami tej kultury wiąże się słynną francuską grotę Lascaux, noszącą ślady licznych malunków. Zabytki kultury magdaleńskiej znane są także z Polski, m.in. z Jaskini Maszyckiej, koło Ojcowa.

PAP – Nauka w Polsce, Adam Lisiecki

krx