Jaskinia jest unikatowym w Europie Środkowej stanowiskiem archeologicznym ze względu na ślady dwunastokrotnego zasiedlania jaskini przez grupy Neandertalczyków z paleolitu środkowego (w okresie od 280 do 40 tysięcy lat temu).

Biśnik koło wsi Smoleń to odosobniona skała wapienna, położona 405 m n.p.m. w dnie suchej doliny w rejonie Wzgórz Niegowonicko- Smoleńskich południowej części Wyżyny Częstochowskiej.

"W komorze głównej znajdująca się tam jaskini od lipca do września badaliśmy środowoplejstoceńskie gliny jaskiniowe, oznaczone jako warstwy 15, 18, 19 i 20. Prace utrudniały zalegające tam duże głazy. Badania dolnych poziomów warstwy 19 wskazują na ich wiek starszy od zlodowacenia odrzańskiego - około 300 tys. lat temu" - mówi prof. Cyrek.

Właśnie na tym poziomie znaleźliśmy kilkadziesiąt wyrobów krzemiennych, wykonanych przy użyciu specyficznej odmiany techniki lewalualskiej, nie spotykanej dotychczas na europejskich stanowiskach" - dodaje.

Na granicy między warstwą 19 i 20 znaleziono koncentrację przepalonych szczątków roślinnych. To niezwykle cenne odkrycie umożliwi rekonstrukcję szaty roślinnej otoczenia jaskini w środkowym plejstocenie.

Utrudnieniem tegorocznych wykopalisk w komorze bocznej jaskini było zniszczenie przez nieznanych sprawców wcześniejszego wykopu z profilami. Badano tam warstwy 12. i 13., które powstały podczas ocieplenia klimatu w interglacjale eemskim - około 130-115 tys. lat temu. W ich obrębie odkryto przegrzany gruz, liczne kości i węgielki drzewne. Wystąpiły one w trzech wyraźnych skupiskach o nieckowatych przekrojach, co pozwala interpretować je jako paleniska. W pobliżu znaleziono kilkadziesiąt wyrobów krzemiennych. Technologicznie były to formy nawiązujące do kultury mustierskiej.

Badania w Biśniku prowadzone są od 1992 roku przez Instutut Archeologii UMK. W skład interdyscyplinarnego zespołu wchodzą również uczeni z Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie, Instytutu Zoologii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Instytutu Ewolucji i Systematyki Zwierząt PAN w Krakowie.

Okazało się, że historia zasiedlenia jaskini Biśnik rozpoczęła się około 280 tys. lat temu, podczas zlodowacenia Odry. Jest to najstarszy ślad pobytu człowieka w jaskiniach polskich. Później jaskinia była jeszcze wielokrotnie zasiedlana przez człowieka

Na badania w okresie 2003-2006 przyznany został grant KBN - "Jaskinia Biśnik w środkowym plejstocenie. Interdyscyplinarne badania osadów jaskiniowych".

PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert 

reo