Na początku grudnia na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt noweli ustawy o Polskiej Akademii Nauk. Wcześniej pracował nad nim zespół koordynowany przez wiceministrę nauki Karolinę Zioło-Pużuk, złożony z przedstawicieli ministerstwa nauki, korporacji akademii, instytutów naukowych PAN oraz związków zawodowych. Te ostatnie środowisko reprezentowali NSZZ Solidarność oraz Związek Zawodowy Pracowników PAN (ZZP PAN).

Prezes ZZP PAN Dorota Lewczuk oceniła, że „negocjacje i dyskusje dotyczące ustawy o PAN przeprowadzono sprawnie i owocnie”, a „ustalony projekt, wymagał kompromisu każdej ze stron”.

„Wydaje nam się, że ustawa w obecnym kształcie jest istotnym krokiem w działalności PAN i pozwoli na poprawę części aspektów pracy naukowców” – przekazała w przesłanym PAP komentarzu.

Jednocześnie dodała, że związek żałuje, że „w negocjacjach nie sięgnięto do proponowanych przez nas zmian w systemie wyborów członków PAN, które umożliwiałby naszym zdaniem lepszą reprezentację środowiska poszczególnych dyscyplin w korporacji, a które zapewniałby wybór członków przez całe środowisko naukowe, a nie jedynie przez obecnych członków PAN”.

ZZP PAN popiera ponadto stanowisko NSZZ Solidarność dotyczące „niezgodności co do idei projektu Ustawy z Kodeksem Pracy w aspekcie wieloletniego zatrudniania na czas określony”. Wcześniej szef Solidarności w PAN Piotr Lampart wyjaśnił w rozmowie z PAP, że chodzi o zapisy umożliwiające zawieranie umowy z pracownikami na czas określony – niezbędny do wykonania określonego zadania badawczego – z pominięciem przepisów kodeksu pracy dotyczących 33 miesięcy i 3 umów na czas określony, przed automatycznym przejściem na umowę na czas nieokreślony.

„W tej wersji ustawa przyczyni się do dalszego odpływu młodych naukowców z instytutów PAN przy prawnym umocowaniu stosowanych już w instytutach wyjątków od reguł” – oceniła Dorota Lewczuk.

Z kolei niezależnie od noweli ustawy o PAN, ZZP PAN „z niecierpliwością” czeka też na „zapowiadane dyskusje o zmianach w ewaluacji jednostek naukowych”. „Naszym zdaniem system oceny pracowników powinien być oparty w ramach PAN na bardziej ujednoliconych wytycznych, które mogą być zmienne w dziedzinach, ale powinny zostać określone chociaż na ogólnym poziomie systemowym PAN” – przekazała prezes.

We wcześniejszej rozmowie z PAP szef Solidarności w PAN Piotr Lampart ocenił, że projekt nowelizacji ustawy o PAN jest korzystny dla środowiska. Dodał jednak, że związkowcy nie są w pełni zadowoleni, m.in. z powodu wycofania zapowiadanych wcześniej zapisów dotyczących trzynastek.

Konsultacje projektu potrwają do końca br. Reforma PAN miałaby wejść w życie 1 lipca 2026 r.

W projekcie nowej ustawy o PAN znalazło się powołanie Zgromadzenia Dyrektorów Instytutów Naukowych PAN (dziś nie ma ono umocowania w ustawie, a tylko w statucie Akademii), projekt noweli ustawy o PAN wprowadza również zwiększenie niektórych kompetencji prezesa PAN w zakresie nadzoru nad majątkiem i finansami. W projekcie zaproponowano też rezygnację z podziału na członków rzeczywistych i korespondentów PAN na rzecz jednolitego statusu członka krajowego. To również propozycja podniesienia progu wiekowego dla uzyskania statusu członka-seniora z 70 do 75 lat, reorganizacji struktury wewnętrznej wydziałów Akademii oraz możliwości tworzenia spółek celowych przez PAN i instytuty naukowe. (PAP)

akp/ zan/