Ocena ciężkości choroby u pacjentów w stanie krytycznym to kluczowe zadanie na oddziałach intensywnej terapii (OIT, OIOM) na całym świecie. Jednak obecnie stosowane systemy często opierają się na lokalnych realiach i mogą zawodzić w kontekście międzynarodowym.

Naukowcy z Instytutu Badań i Edukacji D'Or (IDOR, Brazylia) postulują stworzenie globalnego systemu punktacji do pomiaru ciężkości choroby u pacjentów OIOM-u. Ujednolicona punktacja jest pilnie potrzebna do badań w zakresie medycyny intensywnej terapii i rozwoju globalnego zdrowia publicznego.

Dzięki ilościowej ocenie ciężkości stanu pacjenta można na przykład oszacować ryzyko zgonu i ukierunkować decyzje medyczne. Łatwiej też porównywać wyniki między poszczególnymi oddziałami OIOM, planować zasoby i oceniać wyniki badań klinicznych. Na przykład podczas pandemii COVID-19 tego rodzaju wskaźniki były szeroko stosowane do opisywania profili pacjentów, oceny wpływu leczenia i monitorowania jakości opieki w różnych krajach.

Jednak większość tych systemów została opracowana w oparciu o populacje w krajach o wysokich lub średnich dochodach, co ogranicza ich użyteczność w bardziej zróżnicowanych kontekstach. Czynniki takie jak częstość występowania określonych chorób, oczekiwana długość życia i dostępność badań laboratoryjnych różnią się znacznie w zależności od regionu świata. Powoduje to znaczne zniekształcenia, gdy te wskaźniki są stosowane globalnie.

W artykule podkreślono, że wskaźniki takie jak SAPS 3 i APACHE IV, powszechnie stosowane w krajach zamożnych, mogą dawać niewłaściwie wyniki w miejscach o mniejszym dostępie do badań laboratoryjnych lub w innych realiach epidemiologicznych.

Ponadto wiele z tych wskaźników wymaga zmiennych klinicznych i laboratoryjnych, które nie są dostępne wszędzie. Powoduje to luki w danych dla krajów o niskich dochodach – tamtejsze oddziały intensywnej terapii borykają się z niedoborem zasobów. Problem pogłębia brak standaryzacji sposobu raportowania tych brakujących danych.

Według autorów, rozwiązaniem jest stworzenie uproszczonego, międzynarodowego systemu punktacji opartego na minimalnym zestawie danych, który jest wspólny dla oddziałów intensywnej terapii na całym świecie. Dane te muszą być łatwe do zebrania, dostępne w rutynowej praktyce klinicznej i - najlepiej - niezależne od trudno dostępnych technologii lub testów.

Celem stworzenia globalnego systemu nie jest zastąpienie lokalnych systemów punktacji, które nadal będą przydatne w badaniach i polityce krajowej. Nowy system miałby natomiast stanowić wspólną podstawę do porównań między różnymi krajami. Ten wspólny język dla intensywnej terapii przyniósłby korzyści nie tylko nauce, ale także zarządzaniu kryzysami zdrowia publicznego, takimi jak pandemie i klęski żywiołowe.

Standaryzacja ułatwiłaby monitorowanie nasilenia chorób zakaźnych i pomogłaby przewidywać zapotrzebowanie na łóżka na oddziałach intensywnej terapii. Poprawiłaby również reprezentatywność badań klinicznych, ponieważ umożliwiłaby porównywanie populacji z różnych krajów i ujawnianie nierówności, generując dane do tworzenia skuteczniejszej polityki.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ bar/