Naukowcy z Instytutu Karolinska dostarczyli odpowiedzi na fundamentalne, od dawna nurtujące badaczy pytanie dotyczące zdolności adaptacyjnych ludzkiego mózgu. Ich odkrycie dotyczy hipokampu – regionu odpowiedzialnego m.in. za zapamiętywanie i regulację emocji.

Już w 2013 roku zespół prof. Jonasa Friséna pokazał, że struktura ta potrafi tworzyć nowe komórki nerwowe, jednak do teraz dyskutowano nad skalą i znaczeniem tego, być może kluczowego dla zdrowia zjawiska. Nie było też znane źródło nowych neuronów, które - jak podejrzewano - mogły pochodzić z neuralonalnych komórek progenitorowych (rodzaju komórek macierzystych).

- Teraz udało nam się zidentyfikować komórki źródłowe, co potwierdza, że w hipokampie dorosłego mózgu zachodzi ciągłe tworzenie się neuronów – mówi prof. Jonas Frisén, autor artykułu opublikowanego na lamach „Science”.

Ekspert razem z zespołem wykorzystał szereg zaawansowanych metod biologii molekularnej, aby zbadać tkanki mózgu pochodzące od osób w wieku od 0 do 78 lat. Wyniki pokazały różne etapy rozwoju nowych neuronów – od komórek macierzystych do dojrzewających dopiero komórek nerwowych. Badanie pokazało również, że nowe komórki znajdują się w określonym obszarze hipokampu, zwanym zakrętem zębatym. To obszar kluczowy dla formowania się pamięci, uczenia się i elastyczności poznawczej.

Komórki progenitorowe, z których powstają nowe neurony, są w dużej mierze podobne do tych znajdowanych u zwierząt – myszy, świń czy małp, ale różnią się od ludzkich m.in. aktywnymi genami.

Badacze zanotowali także różnice między różnymi osobami – niektórzy mieli dużo tych komórek, a u innych ledwo można je było znaleźć.

- To ważny element układanki w zrozumieniu, jak działa ludzki mózg i jak zmienia się w ciągu życia – podkreśla prof. Frisén.

- Nasze badania mogą mieć również znaczenie dla opracowania terapii regeneracyjnych, które będą stymulowały neurogenezę w chorobach neurodegeneracyjnych i psychiatrycznych - dodaje.

Marek Matacz

mat/ zan/