Jak twierdzi dr Nafeez Ahmed, który m.in. przewidział krach finansowy z 2008 roku, gwałtowny rozwój czystych źródeł energii czy Brexit, ludzka rasa stoi na progu kolejnego „wielkiego skoku” w ewolucji, którego skutkiem może być powszechna obfitość i dobrobyt.

Postęp może jednak zostać powstrzymany przez skrajnie prawicowe działania polityczne – uważa specjalista.

"Cywilizacja przemysłowa stoi w obliczu nieuchronnego upadku, ponieważ jest zastępowana przez potencjalnie znacznie bardziej zaawansowaną cywilizację postmaterialistyczną, opartą na rozproszonej, dostępnej w nadmiarze czystej energii" – stwierdza dr Ahmed, autor pracy opublikowanej w piśmie „Foresight”, członek The Club of Rome i Earth4All Transformational, a także Distinguished Fellow w Schumacher Institute for Sustainable Systems.

"Jednak głównym wyzwaniem jest to, że cywilizacja przemysłowa zmierza ku tak szybkiemu upadkowi, iż może to zahamować pojawienie się nowego i lepszego cyklu życia dla gatunku ludzkiego" – przestrzega.

Jego publikacja jest syntezą literatury naukowej z zakresu nauk przyrodniczych i społecznych. Wnioski wskazują, że cywilizacje ewoluują w ramach czterostopniowego cyklu życia: wzrost, stabilność, upadek i transformację, obejmujący zarówno zmiany materialno-technologiczne, jak i kulturowo-organizacyjne. Obecna cywilizacja przemysłowa ma właśnie przechodzić przez ostatnie etapy swojego cyklu – upadek. Oznacza to również, że znajduje się na progu transformacji.

Najważniejsze innowacje technologiczne, takie jak czysta energia, rolnictwo komórkowe, pojazdy elektryczne, sztuczna inteligencja i druk 3D, mają znacząco podnieść materialne możliwości ludzkiej cywilizacji w okresie od lat 30. do 60. XXI wieku.

Autor artykułu ostrzega jednocześnie, że wzrost siły autorytarnej polityki, w tym - "reakcyjne działania mające na celu ochronę paliw kopalnych", mogą zagrozić cywilizacji.

Kluczowym elementem tego upadku jest globalny spadek wskaźnika zwrotu z inwestycji energetycznej (EROI) dla ropy naftowej, gazu i węgla – to wyzwanie, które można złagodzić, przechodząc na czyste źródła energii, gdzie wskaźnik EROI rośnie w sposób wykładniczy.

Ponadto, chociaż dramatyczne, pozytywne zmiany mogą przynieść niespotykaną dotąd prosperitę, nowe technologie są z natury rozproszone i zdecentralizowane, co sprawia, że nie mogą być zarządzane przez stare scentralizowane hierarchie przemysłowe.

To tworzy coraz większą przepaść między tym, co autor nazywa "przemysłowym systemem operacyjnym", a nowym, wyłaniającym się systemem. Będzie to prowadzić do poważnych zakłóceń politycznych i kulturowych.

Zagrożeniem może stać się wzrost autorytaryzmu, który może poważnie zakłócić wyłanianie się nowego cyklu życia dla ludzkiej cywilizacji - pisze dr Ahmed (https://www.emerald.com/insight/content/doi/10.1108/fs-02-2024-0025/full/html?skipTracking=true).

"Wyłania się właśnie niesamowita, nowa przestrzeń możliwości, w której ludzkość mogłaby zapewnić sobie nadmiar energii, transportu, żywności i wiedzy, bez szkody dla Ziemi. To może być kolejny wielki skok w ewolucji człowieka. Jednak jeśli nie uda się nam, ludziom naprawdę ewoluować jako, zmieniając sposób, w jaki zarządzamy tymi nowymi możliwościami odpowiedzialnie i na rzecz wszystkich, mogą stać się one przyczyną naszego upadku" – podkreśla naukowiec.

"Zamiast się rozwijać, cofniemy się – a w najgorszym wypadku upadniemy. Wzrost liczby autorytarnych i skrajnie prawicowych rządów na świecie oznacza poważne ryzyko upadku. Nadchodząca administracja Donalda Trumpa, z jej zobowiązaniem do promowania paliw kopalnych, przy jednoczesnym osłabianiu znaczenia czystej energii i koncentracją na centralizacji władzy w oparciu o podejście etniczno-nacjonalistyczne może uniemożliwić nam pomyślne przejście przez planetarną zmianę do kolejnego etapu ewolucji człowieka" – tłumaczy.(PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/