Autotomia, czyli zdolność zwierzęcia do odrzucenia części ciała, aby uchronić się przed drapieżnikami, to zachowanie obserwowane u wielu gatunków, chociażby jaszczurek, które potrafią odrzucić ogon. Taki ogon porusza się bardzo energicznie, co przyciąga uwagę drapieżników.

Mechanizmy związane z autotomią wciąż są słabo poznane. Naukowcy z Queen Mary University of London przeprowadzili badania (DOI: 10.1016/j.cub.2024.08.003) na pospolitych w Europie rozgwiazdach czerwonych (Asterias rubens). Potrafią one odrzucać swoje ramiona (których rozmaite gatunki rozgwiazd mają od 5 do 20).

Jak się okazało, odrywanie się ramion zachodzi pod wpływem neurohormonu podobnego do ludzkiego neurohormonu peptydowego - cholecystokininy. U ludzi cholecystokinina pełni funkcję regulatora czynności wydzielniczych w przewodzie pokarmowym, jest też wydzielana w układzie nerwowym, odpowiadając między innymi za poczucie sytości.

Jak sugerują naukowcy, gdy cholecystokinina jest uwalniana w odpowiedzi na stres, taki jak atak drapieżnika, stymuluje ona skurcz wyspecjalizowanego mięśnia u podstawy ramienia rozgwiazdy, co powoduje jego oderwanie. Rozgwiazdy mogą sobie pozwolić na taka stratę, ponieważ mają ogromne zdolności regeneracyjne i ramiona z czasem odrastają.

Profesor Maurice Elphick, profesor fizjologii zwierząt i neurologii na Queen Mary University of London, który kierował badaniem, podkreślił jego szersze znaczenie: "Badania te nie tylko ujawniają fascynujący aspekt biologii rozgwiazd, ale także otwierają drzwi do eksploracji potencjału regeneracyjnego innych zwierząt, w tym ludzi. Rozszyfrowując sekrety samoamputacji rozgwiazd, mamy nadzieję poszerzyć naszą wiedzę na temat regeneracji tkanek i opracować innowacyjne terapie urazów kończyn". (PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ zan/