Czy i jak Bałtyk wpływa na Arktykę?

Wystawa RV Oceanograf "Kobiecy Obraz Morza. Fot. D. Rak
Wystawa RV Oceanograf "Kobiecy Obraz Morza. Fot. D. Rak

Naukowcy starają się lepiej zrozumieć wpływ Bałtyku na Arktykę. Analiza próbek zebranych podczas corocznej ekspedycji naukowej AREX Instytutu Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN) pozwoli zbadać, czy i jak słonawe wody Bałtyku oddziałują na środowisko arktyczne.

Jako mniej słone od wód arktycznych, wpływają bowiem na cyrkulację i zamarzanie wód w rejonach przybrzeżnych Morza Barentsa oraz przenoszą zanieczyszczenia, biogeny i organizmy planktonowe.

Daniel Rak z IO PAN z Pracowni Oceanografii Obserwacyjnej, uczestnik zespołu badawczego R/V Oceania mówi, że pierwszy etap rejsu AREX 2024 r., który zakończył się 20 czerwca br. to „symbolicznie wmurowanie kamienia węgielnego pod badania interakcji między Bałtykiem a Arktyką". Etap ten obejmował kompleksowe badania hydrologiczne i atmosferyczne na trasie od Bałtyku do Morza Norweskiego.

„Podczas I etapu rejsu AREX 2024 prowadzono interdyscyplinarne badania mające na celu poznanie fizyko-chemicznych właściwości słonawych mas wodnych wypływających z Bałtyku do Arktyki. W ramach tych badań wykonano szereg pomiarów obejmujących warunki środowiskowe, takie jak temperatura, zasolenie, natlenienie oraz stężenie substancji biogenicznych" - podał Daniel Rak.

Poza tym naukowcy przeprowadzili pomiary turbulencji wody oraz analizę składu jakościowo-ilościowej zbiorowisk mikroplanktonu i mezozooplanktonu. Zbadali także zawartość wybranych zanieczyszczeń chemicznych, takich jak rtęć, fenole i mikroplastik.

Kolejnym elementem badań były ciągłe pomiary meteorologiczne wraz z symultanicznymi pomiarami dot. fizyki atmosfery, w tym przede wszystkim aerozolu morskiego oraz fizyko-chemiczne analizy mikrowarstwy powierzchniowej.

Danie Rak zwrócił uwagę, że prace związane z rejsem, nie kończą się na pokładzie statku. „W dalszej perspektywie planowane jest modelowanie hydrodynamiczne wypływu wód powierzchniowych oraz obserwacje satelitarne zawiesiny i chlorofilu. Dzięki tym działaniom uzyskamy kompleksowy obraz warunków panujących na trasie przepływu bałtyckiej wody do Arktyki" - podkreślił naukowiec.

Zdaniem badacza próbki zebrane podczas tego etapu są kluczem do zrozumienia złożonych zależności między Bałtykiem a Arktyką. Wytłumaczył, że „analiza próbek pozwoli zbadać, czy i jak słonawe wody Bałtyku oddziałują na środowisko arktyczne. Jako mniej słone od wód arktycznych, wpływają bowiem na cyrkulację i zamarzanie wód w rejonach przybrzeżnych Morza Barentsa. Przenoszą też zanieczyszczenia, biogeny i organizmy planktonowe. Pomiary hydrodynamiczne i modelowanie umożliwią określenie dokładnej trasy tych wód oraz ich mieszania" – zaznaczył.

Identyfikacja i analiza chemicznych zanieczyszczeń, takich jak rtęć i mikroplastik pomoże ocenić ich wpływ na ekosystemy morskie. „Badania struktury i rozmieszczenia planktonu dostarczą cennych informacji na temat bioróżnorodności i kondycji ekosystemu morskiego" - powiedział Rak.

Naukowiec przyznał, że w trakcie prowadzonych badań, zmieniająca się pogoda na morzu utrudniała wykonanie niektórych pomiarów. „Praca na statku bywa wymagająca fizycznie, niezależnie od warunków pogodowych, zarówno podczas flauty, jak i sztormów" - zaznaczył.

Wyzwaniem była również konieczność koordynacji działań dwóch statków badawczych: R/V Oceania i R/V Oceanograf, należącym do Uniwersytetu Gdańskiego, bo w tym roku I etap AREX po raz pierwszy realizowany był we współpracy z Uniwersytetem Gdańskim. „Podczas gdy R/V Oceanograf prowadził badania w strefach przybrzeżnych i fiordowych, R/V Oceania realizowała badania na skłonie kontynentalnym" - powiedział Rak. Na szczęście, mimo niedogodności, udało się zrealizować większość zaplanowanych badań.

Jego zdaniem, „najcenniejszym elementem tej wyprawy była możliwość przeprowadzenia interdyscyplinarnych pomiarów, co pozwoliło na uzyskanie wyczerpujących informacji o warunkach z różnych dziedzin naukowych". „Dzięki współpracy kilku grup badawczych oraz szerokiemu zakresowi metod możliwe było przeprowadzenie szczegółowych analiz środowiskowych i biologicznych" - powiedział.

Daniel Rak zauważył, że ta wyprawa badawcza to nie tylko działania oceanograficzne, ale też szansa na popularyzację nauki. „W norweskim Bodø, gdzie umacnialiśmy relacje z naszymi polsko-norweskimi partnerami, z dumą prezentowaliśmy polskie jednostki R/V Oceania i R/V Oceanograf, na których prezentowana była wystawa "Kobiecy Obraz Morza" – opisał.

AREX, czyli ARctic EXpedition, to coroczna ekspedycja naukowa organizowana przez Instytut Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN). Rejsy te są prowadzone na pokładzie statku badawczego R/V Oceania. Celem AREX jest prowadzenie interdyscyplinarnych badań w Arktyce Europejskiej: w Morzach Nordyckich (Morze Norweskie i Morze Grenlandzkie), w Morzu Barentsa, w Cieśninie Fram, w Oceanie Arktycznym oraz w fiordach Spitsbergenu. Badania obejmują szeroki zakres dziedzin naukowych, w tym oceanografię fizyczną, chemiczną, biologiczną oraz badania klimatyczne. Ekspedycje AREX dostarczają cennych danych o zmienności środowiska arktycznego, co ma kluczowe znaczenie dla monitorowania zmian klimatycznych i modelowania procesów zachodzących w Oceanie Arktycznym.

Nauka w Polsce

amk/ agt/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • fot. materiały z archiwum EC1

    Łódzkie Centrum Nauki i Techniki EC1 - dobra energia dla miłośników nauki

  • Centrum wiedzy o wodzie Hydropolis (mk/soa) PAP/Maciej Kulczyński

    Budowanie mostów – motywem przewodnim 12. Konferencji Stowarzyszenia Społeczeństwo i Nauka SPIN

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera