Chikungunya jest tropikalną chorobą wirusową występującą głównie w południowej Azji i wschodniej Afryce; podobna jest do gorączki dengi, którą przenosi kilka gatunków komarów. Masowe zachorowania zaczęła ona wywoływać w 2006 r. na wyspach Oceanu Indyjskiego, takich jak Reunion, Seszele, Mauritius, Malediwy, Komory, a także w zachodnich nadbrzeżnych rejonach Indii i w Malezji.

Choroba ta pojawiła się też w Europie. Pierwszy taki przypadek w 2007 r. wykryto w okolicach popularnego kurortu Rimini we włoskim regionie Emilia-Romania. Wywoływana jest przez alfawirusy, przenoszone przez komary, ale nie stwierdzono transmisji tych zakażeń między ludźmi. Rezerwuarem tego patogenu są małpy, a wywodzi się on z Afryki.

Komisja Europejska zaznacza, że chikungunya nie występuje endemicznie w Unii Europejskiej, jednak zmiany klimatu powodują, że również w Europie coraz częściej pojawiają się komary przenoszące to zakażanie, jak również wiele innych chorób tropikalnych.

„Zmiana klimatu sprawia, że sporo chorób, o których nigdy wcześniej nie słyszeliśmy, pojawia się w naszym regionie” - zwraca uwagę na platformie X wirusolog z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie prof. Krzysztof Pyrć. A chikungunya przenoszona jest przez gatunki komarów takie jak Aedes aegypti i Aedes albopictus (czyli komar egipski i komar tygrysi), coraz bardziej rozprzestrzeniające się na naszym kontynencie.

Niedawno ostrzegało przed tym w najnowszym raporcie Europejskie Centrum Prewencji i Kontroli Chorób (ECDC). Wynika z niego, że szybko rozprzestrzeniającym się gatunkiem owada jest komar tygrysi przenoszący takie choroby jak chikungunya, gorączka denga, żółta febra, gorączka Zachodniego Nilu oraz tzw. japońskie zapalenie mózgu.

Komar tygrysi występował na całym obszarze Azji Południowo-Wschodniej, ale wraz ze zmianą klimatu oraz wzrostem ruchu turystycznego przeniósł się do Europy i zaczął zasiedlać kolejne kraje naszego kontynentu. W Bułgarii po raz pierwszy wykryto go w 2011 r. Obecnie występuje w takich krajach europejskich jak Chorwacja, Francja, Grecja, Włochy, a także Austria, Niemcy, Węgry, Belgia, Czechy oraz Holandia, Słowacja i Szwecja.

Komar egipski początkowo zasiedlał Afrykę, a potem się rozprzestrzenił na wszystkie tropikalne i subtropikalne regiony świata. Ostatnio został wykryty na Cyprze oraz na Maderze. Przenosi takie choroby jak chikungunya, gorączka denga i żółta febra.

Prof. Pyrć podkreśla, że chikungunya nie jest zazwyczaj śmiertelna. „Główne objawy zakażenia to wysoka gorączka, silne bóle stawów, bóle mięśni, bóle głowy i wysypka skórna. Objawy te pojawiają się zazwyczaj od 4 do 8 dni po ugryzieniu przez zakażonego komara” - wyjaśnia. Jednak bóle stawów - zaznacza - mogą utrzymywać się przez wiele tygodni, a nawet miesięcy.

Szczepionka zatwierdzona przez Komisję Europejską przeznaczona jest wyłącznie dla osób dorosłych powyżej 18. roku życia. Od decyzji poszczególnych krajów Unii Europejskiej zależy, dla kogo ewentualnie będzie ona dostępna, w zależności od oceny ryzyka zakażenia w danym regionie.

W ramach walki z komarami inwazyjnymi KE postanowiła przeznaczyć 500 tys. euro w ramach programu EU4Health na pilotażowy projekt eradykacji komara egipskiego na Cyprze. Planuje się wykorzystać do tego radiacyjną metodę sterylizacji owadów, polegającą na wykorzystaniu niskich dawek promieniowania jonizującego powodującego bezpłodność samców. „To sprawdzona i skuteczna metoda kontroli, szczególnie na obszarze, w którym niedawno się pojawiły komary inwazyjne”- stwierdza w oświadczeniu Komisja Europejska. (PAP)

Zbigniew Wojtasiński

zbw/ agt/