Inhibitory fosfodiesterazy typu 5 (PDE5i) sprzedawane są jako popularne leki na zaburzenia erekcji (ED) pod nazwami takimi jak Viagra, Levitra, Cialis i inne. Przyjmuje je wielu mężczyzn z chorobami układu krążenia (CVD) – w rzeczy samej, zaburzenia erekcji bywają pierwszym objawem zaburzeń krążenia u mężczyzn w wieku średnim i starszym.

Jednak nowe szwedzkie badania (https://doi.org/10.1016/j.jacc.2023.10.041) sugerują, że w przypadku przepisywania zarówno PDE5is, jak i leków zawierających azotany (nitratów), u pacjentów w miarę upływu czasu występuje większe ryzyko zachorowalności i śmiertelności.

Nitraty, takie jak nitrogliceryna, diazotan izosorbidu czy azotyn amylu są powszechnie stosowane w leczeniu napadów bólu w klatce piersiowej.

Zarówno leki na zaburzenia erekcji, jak i nitraty mogą powodować spadek ciśnienia krwi, dlatego ich jednoczesne stosowanie jest przeciwwskazane. Niewiele jest jednak opartych na bezpośrednich obserwacjach danych na temat konsekwencji jednoczesnego stosowania obu kategorii leków, a liczba osób, którym są przepisywane jedne i drugie rośnie.

Najnowsze badanie jest aktualizacją wcześniejszych prac, w których wykorzystano ten sam zbiór danych ze Szwedzkiego Rejestru Pacjentów. Autorzy przeanalizowali związek pomiędzy leczeniem PDE5i a stanem zdrowia układu sercowo-naczyniowego u mężczyzn ze stabilną chorobą wieńcową (CAD) leczonych nitratami.

„Lekarze obserwują wzrost zapotrzebowania na leki na zaburzenia erekcji w przypadku mężczyzn cierpiących na choroby układu krążenia – powiedział Daniel Peter Andersson, profesor nadzwyczajny w Karolinska Institutet w Sztokholmie i główny autor badania. - Chociaż istnieje związek stosowania leków na zaburzenia erekcji w przypadku mężczyzn chorych na choroby układu krążenia, u pacjentów przyjmujących azotany może wystąpić zwiększone ryzyko wystąpienia negatywnych skutków zdrowotnych”.

Do badania włączono 61 487 mężczyzn po przebytym zawale mięśnia sercowego (MI) lub przezskórnej interwencji wieńcowej (PCI), którzy otrzymali dwie recepty na nitraty w ciągu sześciu miesięcy. Narażenie zdefiniowano jako otrzymanie co najmniej dwóch zrealizowanych recept na jakiekolwiek leki PDE5i. Spośród objętych badaniem mężczyzn 55 777 leczono azotanami, a 5710 - zarówno azotanami, jak i PDE5i. Mediana czasu obserwacji dla całej kohorty wyniosła 5,7 roku w przypadku osób stosujących wyłącznie nitraty i 3,4 roku w przypadku osób stosujących nitraty leczonych PDE5i. Grupa stosująca nitraty plus PDE5i była młodsza (średnio 61,2 lat w porównaniu z 70,3 lat w grupie stosującej wyłącznie nitraty).

Wyniki badania wskazują, że łączne stosowanie PDE5i i nitratów wiąże się z większym ryzykiem wszystkich skutków zdrowotnych w porównaniu z osobami przyjmującymi same nitraty. U osób przyjmujących zarówno PDE5i, jak i nitraty, niewiele zdarzeń sercowych wystąpiło 28 dni po wydaniu PDE5is.

„Naszym celem jest podkreślenie potrzeby dokładnego, skupionego na pacjencie rozważenia przed przepisaniem leku PDE5i mężczyznom leczonym nitratami – powiedział Andersson. - Co więcej, uzasadnia to nasze wysiłki w zakresie dalszych badań nad niejednoznacznym wpływem leków na zaburzenia erekcji na mężczyzn z chorobami układu krążenia”.

Ograniczenia badania to między innymi niemożność poznania przestrzegania zaleceń lekarskich i nawyków pacjenta. Autorzy oceniali wykorzystanie leku na podstawie zrealizowanych recept, ale nie wiedzieli, w jakim stopniu pacjenci przestrzegali zaleceń, ani jakie mieli zwyczaje związane z przyjmowaniem leków. Populacja pacjentów obejmowała także osoby z grupy wysokiego ryzyka, które przebyły już zawał serca lub rewaskularyzację. Co najmniej dwukrotnie przepisano im azotany i pomimo istniejących wytycznych co najmniej dwukrotnie przepisano im także PDE5i; w związku z tym możliwe, że wyników nie da się przenieść na ogólną populację. Aby w pełni zrozumieć skutki skojarzenia terapii, konieczne są dalsze badania.

W towarzyszącym komentarzu redakcyjnym Glenn N. Levine, lekarz medycyny, Baylor College of Medicine i Michael E. DeBakey VA Medical Center w Houston wskazał, że u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca i jedynie łagodną dławicą piersiową przy rozsądnej zdolności wysiłkowej ED PDE5i są w miarę bezpieczne – jeśli pacjent nie jest leczony przewlekle nitratatmi. Jednakże u osób długotrwale doustnie leczonych nitratami stosowanie PDE5i jest w najlepszym przypadku niewskazane i ogólnie przeciwwskazane.(PAP)

Paweł Wernicki

pmw/ agt/