Zmarł fizyk prof. Adam Sobiczewski

Przewidywania teoretyczne m.in. prof. Sobiczewskiego potwierdziły wyniki doświadczalne otrzymane w latach 1993-1995 przez fizyków amerykańskich z Livermore, rosyjskich z Dubnej i niemieckich z Darmstadtu.

Jak informowała Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP), odkrycie przewidzianego teoretycznie obszaru stosunkowo długożyciowych zdeformowanych jąder superciężkich otworzyło duże możliwości rozszerzenia tablicy nuklidów i zbadania własności fizycznych tych bardzo ciężkich jąder, istniejących tylko dzięki efektom powłokowym w ich strukturze. Otworzyło również możliwości rozszerzenia tablicy Mendelejewa oraz zbadania własności chemicznych przynajmniej niektórych spośród tych superciężkich pierwiastków.

W 1995 r. profesor otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej nazywanej "polskim Noblem". A 20 lat później, w 2015 roku, powierzył FNP prowadzenie Funduszu im. prof. Adama Sobiczewskiego. Środki z Funduszu przeznaczono na stypendia wybranych laureatów programu START FNP z dziedziny fizyki teoretycznej, matematyki i astronomii.

Adam Sobiczewski urodził się w 1931 r. w Skierniewicach. W roku 1955 ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, specjalizując się w matematyce, a w następnym roku (1956) ukończył prowadzone równolegle studia na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej, specjalizując się w zakresie techniki fal ultrakrótkich. Stopień doktora nauk matematyczno-fizycznych uzyskał w roku 1964 na Uniwersytecie Warszawskim. Zaś stopień doktora habilitowanego w roku 1969 w Instytucie Badań Jądrowych na podstawie pracy poświęconej opisowi zależności energii jądra od jego deformacji. Tytuł profesora nadzwyczajnego nauk fizycznych otrzymał w roku 1976, a zwyczajnego w roku 1989.

Pracę zawodową rozpoczął w 1956 r. na Wydziale Łączności Politechniki Warszawskiej jeszcze jako student tego wydziału. W 1962 roku przeniósł się do Instytutu Badań Jądrowych, w 2011 przekształconym w Narodowe Centrum Badań Jądrowych. "Prof. A. Sobiczewski w sposób zupełnie wyjątkowy przyczynił się do zbudowania światowej pozycji NCBJ w dziedzinie fizyki jądrowej, w szczególności dotyczącej jader superciężkich najbardziej intensywnie obecnie badanych na świecie" - poinformowało w piątek na swojej stronie internetowej NCBJ.

Wiele czasu poświęcił działalności dydaktycznej w uczelniach krajowych oraz za granicą. Był promotorem prac doktorskich, opracował kilkadziesiąt recenzji prac doktorskich i habilitacyjnych oraz opinii w postępowaniu o przyznanie tytułu profesora.

Był członkiem rad naukowych, m.in. Instytutu Badań Jądrowych, środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów w Warszawie, Instytutu Fizyki Politechniki Warszawskiej, Instytutu Problemów Jądrowych, członkiem Komitetu Fizyki PAN, Rady Redakcyjnej czasopisma Europhysics News, komitetów programowych wielu międzynarodowych konferencji.

Otrzymał kilka nagród i wyróżnień, m.in. nagrodę indywidualną drugiego stopnia (1969) i pierwszego stopnia (1976) Państwowej Rady ds. Wykorzystania Energii Atomowej za badania nad jądrami niestabilnymi oraz Medal im. A. Sołtana. W 2001 uzyskał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Otrzymał też Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Złoty Krzyż Zasługi. (PAP)

autor: Ewelina Krajczyńska

ekr/ agt/