Badaczka starożytnego Egiptu z UW wyróżniona przez prestiżowe czasopismo "Antiquity"

Jak podało CAŚ UW, nagroda "Antiquity Prize" przyznawana jest od 1994 roku dla uhonorowania i wsparcia autorów najlepszych artykułu w poprzednim roczniku "Antiquity". Została ona stworzona w oparciu o założenie, że "coraz trudniej zdobyć fundusze na badania, niełatwo jest też znaleźć czas na pisanie, a naprawdę dobrze napisane teksty są 'rzadkie i cenne, jak zawsze'".

Nagrodzona dr Anastasiia Stupko-Lubczynska jest archeolożką, adiunktem w Zakładzie Studiów Afrykańskich Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Kieruje Polską Ekspedycją Archeologiczną do Północnego Asasifu – Projekt Asasif jest również zastępczynią kierownika Polsko-Egipskiej Ekspedycji Archeologiczno-Konserwatorskiej w Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari.

"Ta nagroda jest dla mnie niezwykłym wyróżnieniem, ale też i niezłym zaskoczeniem. Wydaje mi się naprawdę niezwykłe, że temat starożytnych egipskich reliefów - wydawałoby się - omawiany przynajmniej od stu pięćdziesięciu lat, mógł się wydać na tyle ciekawy, żeby nagrodzić właśnie jego. Zwłaszcza, gdy się weźmie pod uwagę, jak ważne, innowacyjne i odkrywcze tematy są prezentowane na łamach +Antiquity+, nie może być większego zaszczytu, niż być wybranym spośród nich" - przekazała Nauce w Polsce dr Stupko-Lubczynska.

"Chyba najbardziej cieszy mnie fakt, że poprzez ten tekst udało mi się wydobyć z zapomnienia i niebytu anonimowości starożytnych egipskich artystów, z którymi jestem - poprzez długoletnie studia nad efektem ich pracy - emocjonalnie związana" - dodała.

"Antiquity" to dwumiesięcznik wydawany przez Cambridge University Press. Jest jednym z wiodących czasopism archeologicznych na świecie. Istnieje od 1927 r. Nagrodzony artykuł dostępny jest na TEJ stronie.

Z informacji przekazanych Nauce w Polsce przez CAŚ UW wynika, że artykuł dr Stupko-Lubczynskiej został wybrany przez redakcję i ciała doradcze czasopisma spośród około 80 artykułów dotyczących różnych zagadnień z zakresu światowej archeologii opublikowanych w 2022 roku.

Publikacja dotyczy słynnej świątyni zbudowanej dla kobiety-faraona Hatszepsut, która panowała w latach 1473–1458 p.n.e. Na dwóch przeciwległych ścianach największego pomieszczenia tej budowli, zwanego Kaplicą Hatszepsut, znajdują się symetryczne sceny, wykonane w reliefie. Przedstawiają procesję ofiarną, która niesie dary faraonowi.

Dr Stupko-Lubczynska dzięki drobiazgowej analizie poszczególnych przedstawień, wykazała w nagrodzonym artykule, że artyści zdobiący świątynię byli zorganizowani w warsztaty, które opierały się na relacji mistrz-uczeń. Archeolożka stwierdziła, że tak jak w pracowniach epoki renesansu - także w Kaplicy Hatszepsut mniej doświadczeni rzemieślnicy wykonywali prostsze elementy: torsy, nogi i ramiona, podczas gdy prawdziwi artyści–mistrzowie rzeźbili twarze i poprawiali błędy praktykantów. Natomiast obie grupy pracowały nad wykonaniem peruk, ponieważ te były bardzo pracochłonne.

"W jednym przypadku praca mistrza jest tak niezwykle drobiazgowa, że niemal pewne jest, że powstawała na oczach ucznia; zdaje się niemal mówić: +Spójrzcie na to! Kto mógłby to zrobić lepiej?+" – mówi dr Stupko-Lubczyńska cytowana w przesłanym komunikacie.

Badaczka opisała w artykule również etapy powstawania reliefów, co jest ważnym osiągnięciem, bo techniki wykonania egipskich dzieł sztuki były do tej pory znane na podstawie niedokończonych zabytków. Jednak informacje na temat procesu powstawania obiektów ukończonych są niezwykle rzadkie, ponieważ w miarę postępu prac ślady jednego etapu były niszczone podczas kolejnego.

Świątynia Hatszepsut uważana jest za jedną z najbardziej oryginalnych i malowniczo położonych konstrukcji tego typu w Egipcie. Jest też jedną z głównych atrakcji turystycznych w obrębie nekropolii tebańskiej obok Luksoru. Polscy naukowcy rozpoczęli badania na terenie tej budowli w 1961 roku.(PAP)

Nauka w Polsce

szz/ zan/